9-MA’RUZA
9- MAVZU: MPlarni qurilmalarini loyihalash
Reja:
1.
Texnik ob‟ektlarni boshqarishda
mikrokontrollerni roli
2.
ATMEGA 8535 mikrokontrollerlar
arxitekturasi.
3.
Bir kristalli mikrokontroller asosiy xarakteristiki va sinflanishi.
4.
Flowcode dasturidan foydalanib mikrokon- trollerlarni prinsipial
sxemasini ishlab chiqish
5.
Mikrokontrollerlarni prinsipial sxemasini ishlab chiqish
Texnik ob‟ektlarni boshqarishda mikrokontrollerni roli
Mikrokontrollerlar arxitekturasi
Mikrokontroller(ingl.
Micro Controller Unit, MCU)-elektron qurilmalarni
boshqarishga mo„ljallangan mikrosxema. Odatdagi mikrokontroller o„z ichiga
protsessor
va periferiya uskunalari, OX(operativ xotira) va DX(doimiy xotira)
olishi mumkin. Oddiy masalalarni bajara oladigan bir kristalli kompyuter deb
atash ham mumkin. Zamonaviy elektronikani mikrokontrollerlarsiz tasavvur
qilib bo„lmaydi. Koinotdagi sun‟iy yo„ldoshlardan
tortib kundalik hayotda har
kuni foydalanadigan jixozlar ham mikrokontroller asosida ishlaydi.
Qisqacha tarix.
Bir kristalli mikro-EHM uchun birinchi patent 1971 yil amerikaning "Texas
Instruments" xodimlari M. Kochern va G. Bun larga berilgan. Ularning taklifi
bir kristalda nafaqat protsessor, balki hotira va kiritish-chiqarish
uskunalarini
ham joylashtirish edi.
Amerikaning Intel firmasi tomonidan 1976 yili "i8048" mikrokontrollerini
ishlab chiqardi. Kristalida markaziy protsessor yonida 1 kbayt dastur
xotirasi, 64 bayt ma‟lumot xotirasi, ikkita 8 bitli taymer, soat generatori va
27
ta
kirish-chiqish
portlari
liniyasi
joylashgan.
i8048
turkum
mikrokontrollerlari IBM shaxsiy kompyuterlari
birining klaviaturalarida,
Maknovox Odyssey o„yin konsuli ko„rinish-larida ishlatiladi, shuningdek bir
qator
boshqa
qurilmalarida
foydalanishdi.
Intel
navbatdagi
"i8051"
mikrokontrollerini ishlab chiqaradi. Periferiya uskunalarining to„plami, tashqi va
ichki dasturlash xotirasini tanlash imkoniyati va
qulay narxi bilan tez orada
elektronika bozorida muvofaqiyat qozondi. Texnologiya nuqtai-nazaridan i8051
mikrokontrolleri o„z vaqti uchun juda murakkab uskuna hisoblanadi. Kristallda
128 ming tranzistordan foydalanilgan, bu o„z navbatida 16-razryadli i8086
mikroprotsessoridagi tranzistorlar sonidan 4 baravar ko„proq.
Keyingi Intel 8051 Mikrokontroller shu sinf qurilmalari ichida xaqiqiy
klassik obraz bo„ldi. Bu 8 bitli Chip butun Mikrokontroller-lar turkumi
boshlanishi bo„ldi. 8051 analoglarini Minsk, Kiev, Voronej,
Novosibirsk
korxonalarida
ishlab
chiqarildi.
Ko„pchilik
mikrokontroller
ishlab
chiqaruvchilar xozirgi kunda ham shu arxetukturaga asoslangan
ko„rinishlarni ishlab chiqarmokda,
ular orasida Philips, MicroChip, Atmel,
Dallas, OKI, Siemens va boshqa kompaniyalar bor.
