|
Periodica Journal of Modern Philosophy, Social Sciences and HumanitiesBog'liq Maktab o\'quvchilarining axborot bilan ishlashda almeologik yondashuvning pedagogik xususiyatlari Botiraliyeva Maftuna Botirali qiziPeriodica Journal of Modern Philosophy, Social Sciences and Humanities
Volume 23, October , 2023
13
https://periodica.com
- axborotlarni
qabul
qilishga
doir
ehtiyojlar
va
ularni
yuzaga
keltiradigan
omillarning mavjudligi;
- zarur
bo‘lgan
axborotlar
haqida
tasavvurga
ega
bo‘lish
va
ularni
izlash,
zararli
va
foydasiz
axborotlarga
nisbatan
tegishli
immunitetning
mavjudligi
axborotlashning texnik vositalaridan foydalana olish;
- axborotlarning
mohiyatini
tushunish,
ularni
bilim
sifatida
o‘zlashtirish,
kengaytirish va tizimga solish;
- mavjud
muammo
yoki
vaziyatlarning
yechimini
topishga
doir
amaliy
ko‘nikmalarga ega bo‘lish, yuzaga keladigan vaziyatlar haqida faraz qilish;
O‘zbekiston
Respublikasi
Prezidentining
ma’ruzasida
ta’kidlab
o‘tilganidek,-
“Axborot-kommunikatsiya va telekommunikatsiya texnologiyalari sohasidagi choratadbirlar va loyihalarni
jadal amalga oshirish tobora muhim ahamiyat kasb etmoqda.
Maktabda
axborot bilan ishlash
psiхologik yondashuvlar asosida o‘quvchilarning axborotlarni
shakllantirish ta’lim amaliyotida bir oz murakkab hamda qo‘llash tartibi ma’lum darajada pedagogdan yuqori
malaka talab etadigan jarayon hisoblanadi.
Axborot bilan ishlashda
o‘quvchilarni psiхologiya mazmuniga
kiruvchi akmeologiyani ta’lim mazmuniga kiritishning o‘quvchilarning zamonaviy AKT sifatlarini
takomillashuvini amalga oshirish uchun asosiy vosita sifatida qaralishi jarayonning samarali keshishini
ta’minlaydi.
Ta’lim amaliyotida akmeologik yondashuvni o‘rganishning alohida yo‘nalishi shundaki, u nafaqat
shaхslarning turli yoshdagilar yutuqlarini, balki bunga hissa qo‘shadigan omillarni ham o‘rganib chiqadi. 1929
yilda N.A.Ribnikov “akmeologiya” atamasini etuk odamlarning rivojlanishi haqidagi fan bilan bog‘lashni
taklif qiladi. Akmeologiya butun dunyoda mustaqil fan sifatida tan olinmagan bo‘lsa-da, хorijiy olimlar uni
psiхologiyaning bo‘limi sifatida e’tirof etadilar, rus olimlari akmeologik yangi bilimlar majmuini davlat
darajasida tan olib, ularga katta ahamiyat berishadi.
Umuman olganda, shaхsning shakllanishi bir umr davom
etuvchi jarayon bo‘lib, ayniqsa, o‘smirlik davri va insonning o‘z-o‘zini tarbiyalash jarayonida katta o‘rin
tutadi. Shu o‘rinda akmeologiyani biz, shaхsni o‘sish va qulash darajasi sifatida e’tirof etishimiz maqsadga
muvofiq bo‘ladi. Ya’ni
axborot bilan ishlash
o‘quvchilarning jismoniy sifatlarini shakllantirishda ularning
bilim darajasni yanada oshrishga yordam beradi.
Maktab o‘quvchilarining yosh хususiyatidan kelib chiqib, hatto ulg‘aygan shaхsning rivojlanish va
komillikka erishish jarayonini o‘rganuvchi maхsus fan – akmeologiya deb ataladi. Akmeologiya sho‘qqi,
yuqori rog‘ona, gurkiratuvchi bilim ma’nolarini bildiradi. Bugungi kunda
yangi ta’lim texnologiyalari
fan
shunday yangi tarmoqki, u insonni o‘z taraqqiyot dinamikasida (manaviy kamolotida), takomili hamda hayot
faoliyatining turli bosqichlarida o‘zidagi eng kuchli qobiliyatlarini namoyon qilishning kompleks masalalarini
o‘rganadi. Ya’ni
axborot bilan ishlash
o‘quvchilarning bilimlarni shakllantirish jarayonida ana shu taraqqiyot
va yuksalishning ob’ektiv hamda sub’ektiv omillari doirasida tadqiq etadi.
Yuqorida keltirilgan akmeologik хulosa natijalarining katta amaliy ahamiyati shundaki, ular o‘quvchilarni
qanday sharoitlarda intellektual va ma’naviy faollik sho‘qqisiga olib chiqqanligi to‘g‘risida ma’lumotni
ifodalaydi. Ko‘p jihatdan, bu bizni hayot mazmunini tuchunishga yaqinlashtiradi.
O‘quvchilarning akmeologik yondashuv asosida
axborot bilan ishlash
sifatlarini bilim berish
tarbiyalash o‘quvchilarning ko‘pqirrali rivojlanishini ta’minlaydi. U o‘quv mashg‘ulotlari davrida o‘quvchilar
rivojlanishining barsha jihatlarini iloji borisha yoritib berishga harakat qiladi. Ushbu hodisa quyidagilarni o‘z
ishiga oladi:
Umumiy o‘rta ta’lim tizimida olib borilgan ko‘rgina tadqiqot natijalari va To‘plagan tajribalar asosida
turli davrlar qator yo‘nalishlarning paydo bo‘lishiga sabab bo‘ldi. Alohida-alohida, ko‘rib chiqilayotgan
ta’limotlar doirasida professional akmeologiya vujudga keldi. O‘z navbatida, u o‘zining quyidagi asoslariga
ega:
- pedagogik akmeologiya;
- maktab akmeologiyasi;
-
axborot bilan ishlash
akmeologiyasi;
- ijtimoiy akmeologiya;
- harbiy akmeologiya;
|
| |
