Suvda va quruqlikda yashovchilar va sudralib yuruvchilarning

130 
Suvda va quruqlikda yashovchi turkumi aniqlagich jadvali 
1.(2). Dumi yo’q. Dumsizlar - Ecaudata 
2.(1). Dumi bor. 3.(4). Chiga kiradi. 
3.(4). Tanasining eni uzunligi 3 martadan oshiq to’g’ri keladi(dumi 
qo’shiladi).
Dumsizlar lichinkasi - Ecaudata 
4.(3). Tanasining eni uzunligi 3 martadan oshiq to’g’ri keladi (dumi 
qo’shiladi).
Dumli amfibiyalar -Caudata
5.(6). Oyoqlari yo’q. Oyoqsizlar - Apoda 
Hozirgi vaqtda amfibiyalar sinfi 2000 turni o’z ichiga oladi, shundan 33 
turi sobiq SSSR da va 2 ta turi O’zbekistonda uchraydi. O’zbekistonda 
yashil qurbaqa - Bufovirilis va kul baqasi - Ranq ridi bunda uchraydi. 
Sudralib yuruvchilar turkumlarini aniqlash jadvali 
1.(2). Tanasi suyak qalqon ichida joylashgan va qalqonlari ustida shox 
plastinkalar bor. Toshbaqalar - Chelonia 
2.(1). Terisi mayda shox tangachalar yoki burtmalar bilan qoplangan 
Tangachalilar- Squavata 
Toshbaqalar turkumi- Chelonia 
Toshbaqalar 
sudralib 
yuruvchilarning 
qadimgi 
gruppasi 
hisoblanadi. Tanasi pishiq qalqon ichida joylashgan. U burtib chiqqan 
orqa yassiroq qorin qalqonlariga bo’linadi.Jag’i shox moddadan iborat 
tumshuq bo’lib tishi yo’q. 
O’zbekistonda bittagina turi -
cho’l toshbaqasi - Testudo horspieldi yashaydi.
U quruqlik toshbaqalari - Testodo urug’iga , bitta nominal oilaga - 
(Testudonital) va yashirin bo’yinli
toshbaqalar - (Erayptadira) kenja turkumiga mansubdir. 
Tangachalilar turkumi - Squamata 
Tangachalilarning shox moddadan tuzilgan, tangachalar , 
qalqonchalar yoki burtmalar bilan qoplangan, jag’larida tishi bor. 
O’zbekistonda tangachalilarning 2 ta kenja turkumga talluqli 57 turi 
uchraydi.
O’zbekistonda zaxarli ilonlarning 6 turi uchraydi: kulvor ilon 
(gyurza) - vipera letbitia , cho’l qora ilon (gadyuka) - Bevis, 
charx ilon ( efa) -Eiltua earinatus, qalqon tumshuq (shitomordnik) - 
Ancistrodon nolus, O’rta Osiyo kuz oynakli iloni

131 
(kobra)- noja ox iona, o’q ilon- Taphrometopan lineolatuna. 
Shulardan faqat o’q ilongina odamga zahar sola olmaydi, chunki uni 
zahar bezining yo’li oziq tishlariga ochiladi. 
Ilonlar hyech qachon odamga birinchi bo’lib xujum qilmaydilar. 
Ilon zahri medisina uchun qimmatli xom ashyo hisoblanadi. 
Ruxsatnomasiz zaharli ilonlarni ovlash qat’iyan man qilinadi. 

Download 4,99 Mb.