|
sistemaning oqilona xavfsizligi chegaralarini to'g'ri aniqlash va
Pdf ko'rish
|
| bet | 222/243 | | Sana | 27.11.2023 | | Hajmi | 6,82 Mb. | | #106679 |
Bog'liq Huquqiy informatika (Abdujabbor Muhammadiyev)sistemaning oqilona xavfsizligi chegaralarini to'g'ri aniqlash va
sistemani ishga layoqatli holatda saqlash juda qiyin ish. Agar
mahalliy tarmoq litsenziyalangan dasturiy vositalar, qimmatbaho
rangli printerlar yoki ochiq axborotlarning katta fayllaridan birga-
likda foydalanish maqsadida ishlab chiqilgan bo'lsa, bu holda
axborotni shifrlash va shifrdan chiqarish sistemalariga ehtiyoj
bo'lmaydi.
Ma’lumotlami shifrlash bilan an’anaviy tarzda hukumat va mu-
dofaa tashkilotlari shug'ullangan, ammo ehtiyojlarning o’zgarishi
munosabati bilan ayrim obro'li kompaniyalar axborotning max-
fiyligini ta’minlash uchun shifrlash imkoniyatlaridan foydalan-
moqdalar.
Ma’lumotlarni shifrlash On — line rejimida (axborotning olinish
sur’atida) va Off— line rejimida (avtonom tarzda) amalga oshiri-
lishi mumkin. Foydalanuvchilarda katta qiziqish uyg'otgan birinchi
tipga mufassalroq to'xtalamiz. Ikki algoritm ayniqsa keng tarqal-
gan:
DES (Data Encryption Standart) ma’lumotlami shifrlash stand-
arti IBM firmasi tomonidan 70- yillarning boshida ishlab chiqilgan
bo'lib, hozirda raqamli axborotni shifrlash uchun mo'ljallangan
hukumat standarti hisoblanadi. U Amerika bankirlari uyushmasi
tomonidan tavsiya etilgan. DES murakkab algoritmi uzunligi 56
bitdan iborat kalitni qo'llaydi va sistemaga g'ayriqonuniy tarzda
kirmoqchi bo'lgan shaxsdan mumkin bo'lgan 72 kvadrillionta kalit
kombinatsiyalarini qayta terishni talab qiladi. Kalitlar tez-tez al-
mashtirilgan hollarda algritm maxfiy axborotga yo'lni qat’iy berki-
tadi.
RSA algoritmi 1976-yilda Rivest, Shamir va Alderman tomoni-
www.ziyouz.com kutubxonasi
|
| |
