«Begona oʻtlarga qarshi gebitsidlarni qoʻllashning




Download 0,84 Mb.
Pdf ko'rish
bet19/41
Sana18.05.2024
Hajmi0,84 Mb.
#241561
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   41
Bog'liq
7xzfitTga0g1ciD

«Begona oʻtlarga qarshi gebitsidlarni qoʻllashning 
iqtisodiy samaradorligi» 
deb nomlangan beshinchi bobida, oʻtkazilgan 1-tajribada 
qamish va boshqa ildizpoyali koʻp yillik begona oʻtlar bilan kuchli zararlangan kuzgi 
bugʻdoy dalasida gerbitsid qoʻllanilgan variantlar orasida Glifor, 75,7% 1,5 kg/ga 
me‟yorda qoʻllanilganda iqtisodiy samaradorlik yuqori boʻlib, sof foyda 3046000 
soʻm/ga va 1 s don tannarxi eng kam, 222097,1 soʻm, rentabellik 35,0 % ni tashkil 
etgan. Tadqiqotning 2-tajribalarida bir va koʻp yillik, bir va ikki pallali begona 
oʻtlarga qarshi bahorda bugʻdoy tuplanish davrida Serto Plyus-100 g/ga+Klodimeks-
0,3 l/ga me‟yorlarda birgalikda qoʻllash, gektaridan olinadigan sof foydani 4017000 
soʻm/ga oshishiga, rentabellikni 46,1% yuqori boʻlishini ta‟minlagan.
 
XULOSALAR 
1. Qoraqalpogʻiston Respublikasining kuzgi bugʻdoyzorlarida 21 ta oila, 65 ta 
turkumga kiruvchi 78 turdagi begona oʻtlar tarqalgan boʻlib, shundan: bir yilliklar-48 
ta (61,5 %), ikki yilliklar-4 ta (5,1 %), koʻp yilliklar-26 ta (33,3 %) turni, jumladan, 
boshoqdoshlar (
Poaceae
) oilasiga mansub-15 ta, shoʻradoshlar (
Chenopodiaceae
)-14 
ta, karamdoshlar (
Brassicacea
)-9 ta, qoqioʻtdoshlar (
Asteraceae
)-9 ta, dukkakdoshlar 
(
Fabaceae
) oilasiga mansub begona oʻtlar 5 ta turni, qolgan oilaga mansub begona 
oʻtlar 1-3 ta turni tashkil etib, kuzgi bugʻdoy maydonlarida ifloslantirish koʻrsatkichi 
boʻyicha bir yillik begona oʻtlar yuqori ekanligi qayd etilgan. 
2. Mintaqaning janubiy hududida kuzgi bugʻdoy maydonlarida boshoqdoshlar 
(
Poaceae
-13 ta), shoʻradoshlar (
Chenopodiaceae
-12 ta), karamdoshlar (
Brassicacea
-6 ta), qoqioʻtdoshlar (Asteraceae-9 ta) oilasiga mansub, markaziy hududda 
shoʻradoshlar (
Chenopodiaceae
-10 ta), boshoqdoshlar (
Poaceae
-9 ta), karamdoshlar 
(
Brassicacea
-8 ta), qoqioʻtdoshlar (
Asteraceae
-5 ta), shimoliy hududda shoʻradoshlar 
(
Chenopodiaceae
-12 
ta), 
boshoqdoshlar 
(
Poaceae
-10 
ta), 
karamdoshlar 
(
Brassicacea
-7 ta), dukkakdoshlar (
Fabaceae
-5 ta), qoqioʻtdoshlar (
Asteraceae
-5 ta) 
oilasiga mansub begona oʻtlar keng tarqalgan boʻlib, begona oʻtlarning turlari janubiy 
hududda markaziy va shimoliy hududlarga nisbatan 6-14 taga koʻpligi aniqlangan. 
3. O„rtacha shoʻrlangan, sizot suvlari yaqin (1,5-2,0 m) joylashgan qamish va 
boshqa ildizpoyali koʻp yillik xavfli begona oʻtlarga qarshi bugʻdoy don hosili 
yigʻishtirib olingandan soʻng (nooʻsuv davrida) Glifor, 75,7 % gerbitsidini 1,5 kg/ga 
me‟yorida qoʻllash, Dalglifos 500 g/l (etalon) - 3,0 l/ga va Glifor, 75,7 % - 3,0 kg/ga 
yuqori me‟yorlarda qoʻllanilgan variantlarga nisbatan samaradorligi yuqori boʻlib, bir 
va koʻp yilliklarni 84,7-100 % ga, qamishni esa 79,7-84,7 % ga nobud qilib, atrof-
muhitga zarar etmasdan, kuzgi bugʻdoy parvarishlash uchun qulay sharoit 
yaratilishini ta‟minlagan. 
4. Kuzgi bugʻdoy maydonlarida tarqalgan bir va koʻp yillik, bir va ikki pallali 
begona oʻtlarga qarshi bahorda bugʻdoy tuplanish davrida Serto Plyus, 75 % - 100 
g/ga + Klodimeks, 8% - 0,3 l/ga me‟yorlarda gerbitsidlarni birgalikda aralashma 
holida qoʻllanilganda, gʻalla maydonidagi bir yilliklarni 87,8-93,6 %, koʻp yilliklarni 
81,2-82,8 % ga nobud qilib, Serto Plyus, 75 % - 150 g/ga + Klodimeks, 8% - 0,4 l/ga 
yuqori me‟yorlarda qoʻllanilgan variantlarga nisbatan biologik samaradorligi (bir 
yillik, bir pallalilarda 1,3-1,9 %, ikki pallalilarda 0,2-0,6 %, koʻp yilliklarda 0,4-
2,4%) boʻyicha deyarli farqlar kuzatilmaganligi aniqlangan. 


20 
5. Bugʻdoy nooʻsuv davrida Glifor 75,7% gerbitsidini 1,5 kg/ga va tuplanish 
davrida Serto Plyus, 75 %-100 g/ga+Klodimeks, 8%-0,3 l/ga me‟yorlarda birgalikda 
aralashma holida qoʻllanilganda, bugʻdoy oʻsimligi 1 m
2
da tegishlicha 384,7-390,0 
dona yoki 91,3-91,7 % va 380,1-397,1 dona yoki 89,7-91,8 % qishlab chiqib, amal 
davri oxirida koʻchat soni 300,7-315,1 dona yoki 78,8-80,9% va 314,3-324,0 dona 
yoki 82,6-82,9% koʻp miqdorda saqlanadi. 
6. Kuzgi bugʻdoy nooʻsuv davrida Glifor 75,7 % gerbitsidini 1,5 kg/ga kam 
me‟yorida qoʻllanilishi gerbitsidsiz nazorat variantga nisbatan oʻsimlik boʻyini 5,5-
12,3 sm.ga, umumiy poyalar soni 40,6-116,8 m
2
/donaga, mahsuldor poyalar soni esa 
55,5-82,2 m
2
/donaga, bugʻdoy tuplanish davrida gerbitsidlar Serto Plyus, 75 % - 100 
g/ga+Klodimeks, 8%-0,3 l/ga me‟yorlarda birgalikda qoʻllanilganda nazoratga 
nisbatan, tegishlicha 8,9-13,6 sm.ga, 55,9-67,2 m
2
/donaga, 62,0-90,9 m
2
/donaga koʻp 
boʻlishini ta‟minlaydi. 
7. Kuzgi bugʻdoy nooʻsuv davrida Glifor, 75,7 % gerbitsidini 1,5 kg/ga 
me‟yorida qoʻllash nazoratga nisbatan boshoq uzunligini 0,7-1,9 sm.ga, boshoqdagi 
donlar soni 3,3-4,5 donaga, bir boshoqdagi don ogʻirligi 0,18-0,26 g.ga, 1000 dona 
don ogʻirligi esa 1,7-2,8 g.ga, bugʻdoy tuplanish davrida Serto Plyus, 75 % - 100 g/ga 
+ Klodimeks, 8%- 0,3 l/ga birgalikda qoʻllanilganda, nazoratga nisbatan ushbu 
koʻrsatkichlar, tegishlicha 1,4-2,0 sm.ga; 3,7-6,5 donaga, 0,18-0,24 g.ga, 1,8-2,2 g.ga 
yuqori boʻladi. 
8. O„rtacha shoʻrlangan, oʻtloqi-allyuvial tuproqlari sharoitida eng yuqori don 
hosili qamish va boshqa koʻp yillik begona oʻtlarga qarshi Glifor, 75,7 % gerbitsidini 
1,5 kg/ga me‟yorida qoʻllanilganda don hosildorligini 37,2-41,3 s/ga, qoʻshimcha don 
hosili 8,7-17,0 s/ga ni, dondagi oqsil-13,7-14,1 %, kleykovina 27,2-27,7 %, 
shishasimonligi 48,2-48,8 % ni, kuzgi bugʻdoy tuplanish davrida esa, eng yuqori don 
hosili Serto Plyus, 75 %-100 g/ga+Klodimeks, 8%-0,3 l/ga birgalikda qoʻllanilganda 
41,6-43,2 s/ga, qoʻshimcha don hosili 12,7-16,4 s/ga boʻlib, dondagi oqsil-14,0-14,2 
%, kleykovina-27,3-27,8 %, shishasimonligi 48,8-50,2 % boʻlishini ta‟minlagan. 
9. Kuzgi bugʻdoy begona oʻtlariga qarshi kurashishda eng yuqori iqtisodiy 
samaradorlik bugʻdoy nooʻsuv davrida Glifor, 75,7 % gerbitsidini 1,5 kg/ga 
me‟yorida qoʻllanilganda olinib, sof foyda 3046000 soʻmni, rentabellik 35,0% ni, 
kuzgi bugʻdoy tuplanish davrida esa, Serto Plyus, 75 % - 100 g/ga + Klodimeks, 8% - 
0,3 l/ga birgalikda qoʻllanilganda sof foyda 4017000 soʻm, rentabellik darajasi 46,1% 
ni tashkil etgan. 
10. Qoraqalpogʻiston Respublikasining oʻrtacha shoʻrlangan, sizot suvlari yaqin 
(1,5-2,0 m) joylashgan, oʻtloqi-allyuvial tuproqlari sharoitida kuzgi bugʻdoydan 
yuqori va sifatli don hosili yetishtirishda begona oʻtlarga qarshi kimyoviy 
kurashishda quyidagilar tavsiya etiladi: 
qamish va boshqa koʻp yillik ildizpoyali begona oʻtlar bilan kuchli zararlangan 
maydonlarda kuzgi bugʻdoy don hosili yigʻishtirib olingandan soʻng (nooʻsuv 
davrida) yoppasiga ta‟sir etuvchi tarkibi glifosat boʻlgan Glifor, 75,7 % s.d.g. 
gerbitsidini 1,5 kg/ga me‟yorida iyul oyida, gektariga 300 l suvli eritmada qoʻllash; 
kuzgi bugʻdoyzorlarda tarqalgan bir va koʻp yillik, bir va ikki pallali begona 
oʻtlarga qarshi bahorda kuzgi bugʻdoyni tuplanish davrida tarkibi dikamba + 
tritosulfuron-etil va klodinafop propargil + antidot klokvintocet meksil boʻlgan Serto 
Plyus, 75 % s.e.g. - 100 g/ga + Klodimeks, 8% em.k. - 0,3 
l
/ga birgalikda aralashma 
holida kuzgi bugʻdoyning tuplanish fazasida, gektariga 300 
l
suvli eritmada qoʻllash 
tavsiya etiladi.


21 

Download 0,84 Mb.
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   41




Download 0,84 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



«Begona oʻtlarga qarshi gebitsidlarni qoʻllashning

Download 0,84 Mb.
Pdf ko'rish