|
Akademik yozuv va axborot. Axborotning turlari va xususiyatlari
|
| bet | 2/7 | | Sana | 20.02.2024 | | Hajmi | 1,77 Mb. | | #159638 |
Bog'liq kkzLv4BsxdCMGbwbKqZJ5IfeVPGPga75u8jPRC73 Mavzu Xalqaro baholash, Amaliy ish Jahongir 8-9-10, Mustaqil ish.O\'roqov Shohrux, BASLAWİSH SLAYDAXBOROT HAQIDA TUSHUNCHA
«Axborot» so‘zi lotincha informatio so‘zidan kelib chiqqan bo‘lib, ma’lumot, tushuntirish, tanishtirish kabi ma’nolarni anglatadi. "Axborot" tushunchasiga bir nechta ta'riflar berilgan. "Axborot" atamasi lotincha "informatio" dan kelib chiqqan bo'lib, tarjimada "bayon qilish, tushuntirish, mulohaza qilish" degan ma'noni anglatadi. "Axborot" atamasi lotincha "informatio" dan keladi, ya'ni ma'no - bayonot , tushuntirish, mulohaza yuritish.
Axborot tushunchasi antik faylasuflar tomonidan qo‘llanila boshlagan. Sanoat inqilobi boshlanishidan avval axborot so‘zi faylasuflar tomonidan qo‘llanilgan. XX asrda axborot nazariyasi masalalari bilan kibernetika va informatika shug‘ullana boshlagan.
Hozirgi vaqtda axborotning ilmiy termin sifatida yagona ta’rifi mavjud emas. Turli bilim sohalarida ushbu tushuncha o‘zining maxsus belgilari orqali ifoda etiladi. Masalan, «axborot» tushunchasi informatika kursida bazaviy hisoblanadi, unga “oddiy” tushunchalar orqali ta’rif berib bo‘lmaydi (shuningdek, geometriyada, masalan, «nuqta», «o‘q», «tekislik» kabi bazaviy tushunchalarni sodda tushunchalar orqali mazmunini berib bo‘lmaydi). Barcha fanlarda asosiy, bazaviy tushunchalar mazmuni misollar orqali berilishi yoki boshqa tushunchalar bilan qiyoslash orqali aniqlanishi lozim. «Axborot» tushunchasi umumilmiy tushuncha bo‘lganligi sababli, unga ta’rif berish murakkabdir. Ushbu tushuncha turli fanlarda qo‘llaniladi (informatikada, kibernetikada, biologiyada, fizikada va b.).
Axborot deb inson sezgi organlari orqali qabul qiladigan barcha ma’lumotlarga aytiladi. Inson sezish a’zolari, texnikada turli asboblar va hokazolar yordamida qayd etiladigan tashqi dunyo dalillari ma’lumotlar deb ataladi. Ma’lumotlar aniq vazifalarni hal etishda zarur va foydali deb topilsa axborotga aylanadi.
Axborot deganda atrof-muhitdan (tabiatdan yoki jamiyatdan), sezgi a’zolarimiz (ko‘z, quloq, burun, og‘iz, teri) orqali qabul qilib, anglab oladigan har qanday ma’lumotni tushunamiz .
Ma'lumot xabar shaklida uzatiladi Axborot xabar shaklida uzatiladi. Xabar - bu har qanday ma'lumotning nutq, matn, rasm, raqamli ma'lumotlar, grafikalar, jadvallar va boshqalar ko'rinishidagi shakli. Xabar - bu har qanday ma'lumotlarning nutq, matn, rasm, raqamli ma'lumotlar, grafikalar, jadvallar va boshqalar.
Ma’lumotlarning axborotdan farqi nimada? Ma’lumotlar - bu ba’zi bir sabablarga ko‘ra ishlatilmaydigan, faqat saqlanadigan narsalar va hodisalarni kuzatish natijalari. Ma’lumotlar har qanday amaliy maqsadlarda ishlatila boshlanishi bilanoq, ular ma’lumotga aylanadi. Axborot - bu ishlatilgan ma’lumotlar.
Axborot va ma’lumotlarga misollar. Oliy matematika qo‘llanmasi - bu kitob matematika uchun ma’lumot manbai, ammo biolog yoki filolog uchun tushunarsiz bo‘ladi, shuning uchun unda yozilganlarning barchasi ushbu mutaxassislar uchun ma’lumot bo‘ladi. Axborot turli-tuman ko‘rinishda bo‘lib, ularni quyidagi turlarga ajratish mumkin:
MATNLI AXBOROT;
GRAFIKLI AXBOROT;
TOVUSHLI AXBOROT;
VIDEOLAVHALI AXBOROT;
BELGILI AXBOROT;
RAQAMLI AXBOROT.
|
| |
