Belarusda «Auditorlik faoliyati to’g’risida»gi Qonun qachon qabul

132 
VII BOB. XALQARO AUDITORLIK STANDARTLARI 
7.1. Xalqaro auditorlik standartlarining mohiyati 
Audit standartlari - o’zining professional faoliyati davomida hamma auditorlar 
rioya qilishi lozim bo’lgan yagona asos tamoyillardir. 
Auditorlik standartlariga rioya qilish audit sifati darajasini va audit 
natijalarining 
ishonchliligini 
ta’minlaydi. Auditorlik standartlari sudda 
auditorlarning haqqoniy ishlaganligining asosi bo’lib xizmat qiladi. Agar auditor 
standartdan chekinish qilgan bo’lsa, buning sababini ko’rsatishi lozim.
Butunjahon mamlakatlari o’rtasida bo’ladigan savdo-iqtisodiy va boshqa 
ko’rinishdagi aloqalar ular o’rtasida bo’ladigan hisob-kitoblarni unifikatsiyalashni 
taqozo etmoqda. Buning uchun, milliy hisob va audit tizimlarini yaxlit shaklga 
keltirish talab qilinadi.
Jahon mamlakatlari o’rtasida milliy hisob va audit tizimlarini yaxlit holga 
keltirish uchun yagona qoidalarni ishlab chiqish lozim edi. Bu qoidalar auditorlik 
amaliyotida auditning xalqaro standartlari maqomini oldi. 
Auditorlik faoliyatida me’yoriy hujjatlar sifatida auditning xalqaro 
standartlarini ishlash borasida ham ma’lum darajada urinishlar bo’lgan.
1948 yilda Amerika qasamyod qilgan buxgalterlar instituti tomonidan 
«Umumlashtirilgan audit standartlari» ishlab chiqildi. Shu kabi mamlakatda 
auditorlar instituti tomonidan «Ichki auditorlarning majburiyatlari» e’lon qilindi. 
1976 yilda ma’lumotga elektron ishlov berish auditi assotsiatsiyasi tuzilib, 
1987 yilda «Axborot tizimi bo’yicha umumiy qabul qilingan audit standartlari» 
ishlab chiqildi. 
Dunyoning ko’pchilik davlatlarida milliy kuzatuv auditor-konsultant firma 
vakolatxonalari mavjud bo’lib, ularning barchasi xalqaro auditorlik standartlari va 
ularga mos keladigan me’yorlardan keng foydalanadilar. Butun dunyoda auditorlar 
faoliyatida umumiy standartlar ishlanishiga Amerika qasamyod qilgan buxgalterlar 
instituti (AICPA) katta ta’sir va tashabbus ko’rsatib keladi. AICPA tomonidan 
auditorlik kasbi, umuman olganda, auditorlik faoliyatiga oid bir nechta standart 

133 
ishlab chiqildi. Mazkur tashkilot tomonidan ishlab chiqilgan standartlar 3 ga 
bo’linadi: 
Auditning umumiy malaka va etika standartlari: 
1. 
Majburiy tayyorgarlik va mahoratlilik. Auditor tekshirish o’tkazishda 
maxsus texnik tayyorgarlikka va auditorlarning professional xulq sifatlariga ega 
bo’lishi kerak (The examinition is to be reformed by a person or persons having 
adequate technical training and proficience as an auditor). 
2. 
Mustaqillik. Har qanday vazifani bajarishda auditor yoki auditorlar 
mustaqil bo’lishi shart (In all matters relating to the assignment an independence in 
mental attitude is to be maintained by the auditor or auditors). 
3. 
Majburiy malakaviy ziyraklik. Tekshirishni o’tkazishda va xulosani 
tayyorlashda auditordan professional ziyraklik talab etiladi. (Due professional care 
is to be exercised in the performance of the examinition and the preparition of the 
report). 
Ob’ektlarning ish standartlari: 

Download 2,41 Mb.