|
«amaliy matematika va axborot texnologiya» kafedrasi 5320500 «Biotexnologiya» bakalavriat ta’lim yo’nalish bo’yicha ta’lim olayotgan talabalar uchun
|
| bet | 17/20 | | Sana | 06.12.2023 | | Hajmi | 2,98 Mb. | | #112363 |
Bog'liq Лаборатория намунаV.Xulosa:Talabalar davlat interaktiv xizmatlaridan electron xujjatlarni qanday jo'natish va qabul qilish, ONLINE ravishda barcha davlat xizmat organlari uchun arizalar topshirishni amalga oshirish mumkin.
VI.Adabiyotlar
Misty E Vermaat, Susan L Sebok, Steven M Freund. Discovering Compyuters (C)2016 (2016 edition). Textbook.USA, 2016
M.Aripov, B.Begalov, U.Begimqulov, M.Mamarajabov. Axborot texnologiyalar, O'quv qo'llanma, T.: “Noshir”, 2009
12-LАBОRАTОRIYA ISHI
I.MAVZU: AXBOROTGA XUJUMLARNI TAXLILLASH VA HIMOYA VOSITALARINI TASHKIL ETISH.
II.Ishning maqsadi: Talabalarga axborot xavfsizligi xaqida ma'lumot berish va uarda ko'nikma xosil qilish.
III.Laboratoriya uchun kerakli jihozlar: Sh.komputer, ma'ruza matni, ma'ruza daftari.
IV.Ishni o'tkazish tartibi: Berilgan topshiriqlarga algoritim tuzish va dasturini ishlash.
O‘rin almashtirish shifrlari.
Almashtirish (podstanovka) usullarining moxiyati bir alfavitda yozilgan axborot simvollarini boshqa alfavit simvollari bilan ma’lum qoida bo‘yicha almashtirishdan iboratdir. Eng sodda usul sifatida to‘gridan-to‘g‘ri o‘rin almashtirishni ko‘rsatish mumkin. Dastlabki axborot yoziluvchi A0 alfavitning soi simvollariga shifrlovchi Aj alfavitning simvollari mos qo‘yiladi. Oddiy xolda ikkala alfavit xam bir xil simvollar to‘plamiga ega bo‘lishi mumkin.
Ikkala alfavitdagi simvollar o‘rtasidagi moslik ma’lum algoritm bo‘yicha K simvollar uzunligiga ega bo‘lgan dastlabki matn T0 simvollarining raqamli ekvivalentlarini o‘zgartirish orqali amalga oshiriladi.
Monoalfavitli almashtirish algoritmi quyidagi qadamlar ketma-ketligi ko‘rinishda ifodalanishi mumkin
1-qadam. [lxR] o‘lchamli dastlabki A0 alfavitdagi xar bir simvol s0 € T i=1k) ni A0 alfavitdagi s0l simvol tartib raqamiga mos keluvchi h0 (s0j) songa almashtirish yoli bilan raqamlar ketma-ketligi L0h ni shakllantirish.
2-qadam. L0h ketma-ketligining xar bir sonini h1h= (k1xh0i(s0i)+k2)(modR) formula orqali xisoblanuvchi L1h ketma-ketlikning mos soni hji ga almashtirish yo‘li bilan Llh son ketma-ketligini shakllantirish, bu erda k1- o‘nlik koeffitsent; k2-siljitish koeffitsenti. Tanlangan k1k2 koeffitsentlar hoi, hij sonlarning bir ma’noli mosligini ta’minlashi lozim, hij=0 olinganida esa hij=R almashinuvi bajarilishi kerak.
1-qadam. Lih ketma-ketlikning xar bir soni hih(sli) ni [lxR] o‘lchamli shifrlash alfavitning mos Sji, € Ti(i=1k) simvoli bilan almashtirish yo‘li bilan Ti shifrmatnni xosil qilish.
2-qadam. Olingan shifrmatn o‘zgarmas B uzunlikdagi bloklarga ajratiladi. Agar oxirgi blok to‘liq bo‘lmasa blok orqasiga maxsus simvol-to‘ldiruvchilar joylashtiriladi (masalan:*).
Shifrlovchi jadval usulida kalit sifatida quyidagilar qo‘llaniladi:
-jadval o‘lchovlari;
-so‘z yoki so‘zlar ketma-ketligi;
-jadval tarkibi xususiyatlari.
Masalan:
T0=KADRLAR TAYYORLASH MILLIY DASTURI
K=4x7; B=4;
Ushbu axborot ustun bo‘yicha ketma-ket jadvalga kiritiladi:
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
«amaliy matematika va axborot texnologiya» kafedrasi 5320500 «Biotexnologiya» bakalavriat ta’lim yo’nalish bo’yicha ta’lim olayotgan talabalar uchun
|
