Bog'liq Andijon mashinasozlik instituti mualliflar Maxsudov Moxirbek To
§14.3 Montaj nosozliklari xilma-xilligi. Ishlatishdagi nosozliklar. Aylanuvchi faqat kabel yo‗lini kuzatib qo‗ymasdan, kabel yo‗lning
shosseli va temir yo‗llar bilan kesishgan joylarini nazorat qilishi zarur.
Kabel havo liniyasi bilan kesishgan yеrlarda aylanuvchi zaminlash
trosning holatini, kabel muftalarining tashqi holati va mexanik
shikasttlanishdan saqolvchilarni tekshiradi. Aylanuvchi tayanchlarga
chiqmasligi kerak, chunki havo liniyalarini liniya montyorlari qaraydi.
Kabel chuqurlarida (ariqlarida) eng ko‗p kabel nuqsonlariga ulanish
va shahoblanish muftalarining nosozlik holatlari kiradi, bo‗larda massa
oqib chiqishi kuzatiladi, qo‗rg‗oshinli muftaning shishib turishi, kabelning
tarang tortilib turishi, bo‗lar o‗ning tolalariga va izolyatsiya qatlamiga, bu
nuqsonlar nosozlikni keltirib chiqarishi mumkin.
Kabel
quduqlarini
nazorat
qilishdan
oldin
ventilyatorlarda
quduqlardagi havoni haydash qo‗llaniladi, elektr fonardan foydalaniladi,
nazorat qilishni faqat ikki xizmatchi bajaradi, bir xizmatchi tashqarida,
ikkinchisi quduqni nazorat qilishni olib boradi. Bu ehtiyotkorliklar gazdan
zaharlanish va portlashdan saqlaydi, chunki kabel quduqlarida gazlar
yig‗ilib qolishi mumkin.
Asosiy diqqat kabel liniyalarining qazish ishlari bajarilishida
kabellarni buto‗n saqlanishi asosiy vazifalaridan biri hisoblanadi, chunki
bu holatlarda kabelni jarohatlanishi juda oddiy.
Kabel liniyalarining nuqsonlarini aniqlash. Kabel yo‗llarini
muntazam tekshirilib turishiga qaramay, kabellarning jarohatlanishining
oldini olish sinovlari, kabel liniyalarida jarohatlanish joylari bor joylarni
aniqlaydi.
Kabellar nuqsonlari: saqlashda, tashishda, montajda, ishlatishda,
ishlab chiqarishda korxonaning nuqsonlari kabel liniyalarining buzilishiga
olib keluvchi sabablarga ega bo‗ladi.
Saqlash va tashishdagi kabel nuqsonlari - urilishlar, ezilishlar, kabel
uchlarining korxona kavsharlanishining buzilishi kiradi. Uch kavshari
buzilishidan kabelga nam (kirishi) singishi kuzatiladi.
Agar nam chettidan sinTca, u holda kabel buzilishi tezlashadi. YOn
tomon zirxidan (bronidan) zarrarlanganida (misol, ko‗zga ko‗rinmas
teshik) jarayon uzoq vaqtgacha davom etadi, toki nam tok uzatuvchi
177
tolalarga etib bormago‗ncha.
Montaj nosozliklari xilma-xil. Ular orasida asosan muftalar
bo‗yinchasini sifatsiz kavsharlash, izolyatsiyaning taqsimoti, uzatish
gilzalarini yomon, sifatsiz kavsharlash, massani to‗ldirmasdan yoki juda
tez muftaga quyish, kabel burilishlarida tik bukilish, kabel tolalari belbog‗
izolyatsiyasining so‗nishi, kabelni burab yuborish, urilish va ezilishlar
izolyatsiya so‗nishiga olib keladi.
