|
Applications in the construction of varnish-paint materialsBog'liq Gadoyeva Olmaxon Po’latovna
часть
3
«
Научный импульс
»
Мая
, 2023
1723
chidamli bo’lgan. Bo’yoqlar sifatini oshirish maqsadida tarkibiga turli organik yog’lar, sut
zardobi, o’simliklar qaynatmalari, quritilgan hashoratlar talqoni va boshqalar
aralashtirilgan. Arxitektura obidalari bezak qatlamining bir necha yuz yillar davomida
sifatini yo’qotmasligi sababi aynan lok-bo’yoqlar tarkibining tabiiyligidadir *7+.
Samarqand shahri yaqinidagi Afrosiyob antik shahri binolari qoldiqlari devorlariga
chizilgan rasmlarning bir necha ming yillar davomida saqlangani yuqorida aytilgan fikrlarni
tasdiqlaydi.
Butun dunyoda lok-bo’yoq materiallar turlarini ko’paytirish, ishlab chiqarish hajmini
oshirish, sifatini yaxshilash sohasida ilmiy-amaliy ishlar olib borilmoqda. Ayniqsa, namlik va
haroratning o’zgarishi ta’siriga bardoshli, bino va inshootlarning fasadlarini bezashda
ishlatiladigan bo’yoq tarkiblarini yaratish asosiy muammolardan hisoblanadi. Bezak
ishlarini olib borishda bo’yoq tarkiblarining tannarxi 80% tashkil etadi. Fasad bo’yoqlariga
odatda havoni to’la yoki qisman o’tkazish, ob-havo sharoitiga va nurga chidamlilik talab
qilinadi [8].
Bo’yoq va loklar (LKM) bo’yash yoki qoplash uchun mo’ljallangan turli xil yuzalar –
yog’och, metall, beton va boshqalar. Bo’yoq va lok tarkibiga quyidagilar kiradi: plyonka,
pigmentlar, bo’yoqlar va boshqa funktsional qo’shimchalar.
Kinooperatorlar kelib chiqishi bo’yicha tabiiy, sun’iy, sintetik; operatsion xususiyatlari
bo’yicha - issiqqa chidamli, sovuqqa chidamli va boshqalar; tayinlash bo’yicha - tashqi yoki
ichki ish uchun.
Bo’yoq materiallari tarkibi va maqsadiga qarab quyidagilarga bo’linadi: bo’yoqlar (shu
jumladan emal bo’yoqlari-emallari), loklar, quritadigan yog’lar, astarlar, macunlar. Bo’yoq
va emallar rang va yashirish kuchiga ega, loklar shaffof rangsiz yoki rangli plyonka beradi.
Bo’yoq uchun yordamchi moddalar erituvchi, suyultiruvchi, tozalovchi va quritgichlar
(quritish tezlatgichlari) [9].
Yog’li loklar – yog’ va boshqa bo’yoqlar, loklar, astarlar, macunlar tayyorlash uchun
ishlatiladigan plyonkali va biriktiruvchi materiallar. Ular bo’yashdan oldin yog’och va
boshqa g’ovakli sirtlarni emdirish uchun ishlatiladi.
Quritadigan yog’larning assortimenti avvalgi plyonka xarakteriga ko’ra bo’linadi;
tarkibida quritadigan yog’lar erituvchisiz (tabiiy) va erituvchilardir.
Faqat quritishdan tayyorlangan tabiiy quritish moylari o’simlik moylari – zig’ir va
kenevir. Tabiiy quritadigan yog’lar oksidlanadi *10+.
Yarim tabiiy quritish yog’i o’simlik moylarini, yog’larni, neft mahsulotlarini termik
ishlov berish yo’li bilan olinadi, tarkibida quritgichlar va erituvchilar mavjud. Oksidlangan
siqilgan quritadigan yog’lar quritadigan yog ‘-oqsil yoki oqsil aralashmasi nomi ostida ishlab
chiqariladi. Erituvchi tarkibi 45% gacha.
Shuningdek, ular quritilgan yog’larni ishlab chiqaradi (past sifatli o’simlik moylaridan,
neft mahsulotlaridan foydalaning); sintetik va sun’iy quritadigan yog’lar neft-kimyo
sanoatining turli xil yon mahsulotidir [11].
Международный
научный
журнал
№
10
(100),
|
| |
