M etr va ritm bo'yicha klauzura va vazifalar

Download 6,43 Mb. Pdf ko'rish
bet	14/60
Sana	04.12.2023
Hajmi	6,43 Mb.
	#110757

1 ... 10 11 12 13 14 15 16 17 ... 60

Bog'liq
Arxitekturaviy kompozitsiya asoslari (X.Po\'latov va b.)

M etr va ritm bo'yicha klauzura va vazifalar
Amaliy mashqlarning dastlabki maqsadi talabani metrik qator, uning
«oddiy» va «murakkab» xillari bilan tanishtirishdan iborat. Mashqlar qattiq
qog‘ozdan yasalgan supa (platforma) ustiga qo'yilgan hajmlarda bajariladi. 1 -
2 klauzurlami talaba hajmsiz ham topshirishi mumkin. Bunday holda platfor-
mada hajmlaming o‘rinlari to‘g‘ri to‘rtburchak shakllarida chizilib ularning
balandliklari mm larda yozib qo‘yiladi. Ritm ni o ‘rganishdan maqsad: tala
bani ritmning «oddiy» va «murakkab» xillari, ularning xossalari bilan tanish
tirishdan iborat. Talaba ritmik qator tuzishning matematik va grafik unsurlari-
dan foydalanishni o ‘rganadi. Mashqlar m aketlarda bajariladi.
1-klauzura. HAJM VA UN IN G TA’S IR MAYDONI
Klauzuraning dastlabki bosqichida m aket asosida (fanerda yoki qattiq
qog‘ozda) kattaligi bir xil boMgan 2 parallelepipedlar o ‘zaro niuvozanat
holatida joylashtiriladi. Parallelepipedlaming asoslarini planshetga (fanerga
yoki qattiq qog‘ozga) tarhlarini chizish kerak. Bitta parallelepipedni boshqa
balandroq parallelepiped bilan almashtirib m uvozanatini tiklash kerak. Pa-
rallelepipedlaming yangi tarhlarini grafik qayd etish lozim. N atijalarini
taqqoslash zarur. hajmning vizual maydoni tushunchasiga alohida urg‘u beri-
Iadi. Klauzurada o ‘lchami 20x30 sm, oMchamlari 3x3x3 va 3x3x9 sm
bolgan ikki parallelepipedlar kerak bo‘ladi. Parallelepipedlarni oldindan
uyda qog‘oz, karton, yog'ochdan (xohishga qarab) tayyorlab kelish lozim.
Rezina yelimi yoki PVA, chizg‘ich, tush kerak bo'ladi.
2-klauzura. M ETRIK QATORDAGI M IN IM A L , OPTIM AL VA
MAKSIMAL ORALIQLAR
7-9 bir xil kattalikdagi unsurlardan uchta oddiy metrik qator tuziladi:
a) unsurlar bir-biridan eng katta oraliqda, lekin o'zaro bog‘liqligi saq-
langan holda olinadi, ya’ni unsurlarning oraliqlari shunday olinsinki, agar
ular yanada kattalashtirilsa, unsurlar qator sifatida idrok etilmaydi, b ir-
biridan ajralib alohida-alohida idrok etiladi;
b) unsurlar bir-biridan optimal, m utanosib oraliqda olinadi, y a’ni
oraliqlar unsurlarning hajmlariga nisbatan m uvozanatda, mos ravishda oli
nadi;
d)
unsurlar bir-biridan minimal, eng kichik oraliqda, lekin alohidali-
gi saqlangan holda olinadi, ya’ni unsurlarning oraliqlari shunday olinsin-
www.ziyouz.com kutubxonasi

ki, agar oraliqlar yanada kichiklashtirilsa, unsurlar qator sifatida idrok
etilmay, qo‘shilib bir hajm sifatida idrok etilib qoladi.
Vazifa darsxonada bajarilib, o‘qituvchiga maketning asosigina hajmiarsiz
topshirilishi mumkin. Unday holda maketning asosida unsurlarning o'rinlari
va balandliklari belgilab q o ‘yiladi.
Vazifa uchun kerakli bo ‘ladigan narsalar: 20x40 sm oMchovli asos,
maket uchun 1x3x1 sm oMchovli 7 ta, 1x3x10 sm o ‘lchovli 9 ta, 1x3x5 sm
oMchovli 7 ta, 1x3x10 sm oMchovli 5 ta qog'oz, karton yoki yog'ochdan
parallelepipedlar yasaladi.

Download 6,43 Mb.

1 ... 10 11 12 13 14 15 16 17 ... 60

Download 6,43 Mb.

Pdf ko'rish