Kontrast, nyuans va ayniyat bo'yicha klauzura hamda vazi/alar M ashqlam ing vazifasi talabani kompozitsiya unsurlari o ‘zaro munosa-
batda bo ‘lishini va bu munosabat ayniyat, nyuans va kontrast ko‘rinishlarida
bo‘iishini his eta bilishga o'rgatishdir.
1-klauzura. AYNIYAT MUNOSABATIDA B O ‘LGAN
UNSURLARDAN IBORAT KOM POZITSIYA
M ohiyatan metrik unsurlardan tashkil topgan kompozitsiyaga o ‘xshasa
ham bu klauzurada kompozitsiyaviylik, ya’ni o ‘zaro bog‘liqlik yuqoriroq
darajaga ega. Metrik kompozitsiyada o ‘xshashlik kompozitsiyaning shartidan
kelib chiqadigan ikkilamchi jihat bo‘lsa, ayniyatli kompozitsiyada o‘xshashlik
kompozitsiya negizini tashkil qiladigan birlamchi jihat bo‘lishi lozim.
2-klauzura. NYUANS MUNOSABATIDA B O ‘LGAN
UNSURLARDAN IBORAT KOM POZITSIYA
Nyuansli chiziq, shakl, rang va boshqa unsur va badiiy sifatlardan foy-
dalanib kompozitsiya yaratiladi. Unsur va badiiy sifatlami tejab kompozitsiya
tashkil qilish maqbuldir. Vositalarni kamroq olib, ko‘proq badiiy ta ’sirga
ega boMgan kompozitsiya yuqoriroq baholanadi.
3 -klauzura. C H IZ IQ L I KONTRAST
Kompozitsiyada ishlatiladigan chiziqlaryo‘nalishi, uzunligi, yo‘g‘onligi
jihatlaridan bir xil yoki turlicha boMishi mumkin. Bir yoki ikki turdagi
chiziqlardan yaratilgan kompozitsiya xuddi shunday badiiylikka ega boMgan,
lekin to ‘rt-besh turdagi chiziqlardan yaratilgan kompozitsiyadan ustun
turadi. Bu hoi qo‘yilgan bahoda ham o ‘z aksini topishi lozim.
4-klauzura. SHAKLIY KONTRAST
Kom pozitsiya turli geometrik shakllardan: to‘g‘ri to'rtburchaklardan,
uchburchaklardan, doiralardan, ularning birikmalaridan va boshqa shakl
lardan tashkil topishi lozim.
www.ziyouz.com kutubxonasi
5-kIauzura. RANGLI KONTRASTDAN IBORAT
K O M PO ZITSIY A
Kompozitsiya tekislikdabajariladi. Qiyinroq boMganligi uchun hajm da
bajarish tavsiya etilmaydi. Bo‘yov orqali tuziladi. Rangli chiziqlardan va
shakllardan foydalaniladi. Applikatsiya ham qo‘llash mumkin.
