Avtomatlashtirish




Download 467,23 Kb.
Pdf ko'rish
bet1/4
Sana06.02.2024
Hajmi467,23 Kb.
#152282
  1   2   3   4


10-MA’RUZA. 
YIG‘UV JARAYONLARINI MEXANIZATSIYALASH VA 
AVTOMATLASHTIRISH 
MA’RUZA REJASI: 
1. Yig‘ish jarayonlari texmologik operatsiyalarini mexanizatsiyalash 
2. Mashinalarni yig‘ish yordamchi jarayonlarini mexanizatsiyalash 
3. Yig‘uv ishlarini avtomatlashtirish 
Tayanch iboralar: aniq podshipniklar, vtulka-korpus, og‘ir 
mashinasozlik, avtomobilsozlik, mehnat hajmi, ko‘tarish, transport, 
telferlar, karn-balka, telejka, rolganga, konveyyrlar, elektr va prevmatik 
ko‘targichlar, uzellarni biriktirish, avtomatizatsiyalash darajasi, sanoat 
robotlari 
Zagotovkalarni olish hamda ularga mexanik ishlov berish 
texnologik jarayonlari yalpi va seriyali ishlab chiqarish sharoitlarida 
odatda mexanizatsiyalash va avtomatlashtirishdan to avtomatik liniya, 
uchastka va sexlarni yaratishgacha rivojlanishiga asoslanadi. Yig‘ish 
jarayoni esa hatto yalpi ishlab chiqarish sharoitida ham qisman qo‘l 
mehnatini talab qiladi va katta mehnati hamda yuqori malakali ishchilar 
orqali amalga oshiriladi. Mashinasozlikning turli sohalarida yig‘ish 
ishlarining tuzilishi 12.1-jadvalda keltirilgan. 


MDH davlatlarida avtomatlashtirish o‘rtacha umumiy yig‘ish ishlari 
hajmining 7% ni qamrab olgan. Bu avvalo yig‘ish jarayonlarining o‘ziga 
xos xususiyatlaridan kelib chiqadi: 
1) yig‘ish hajmining murakkabligi va turli-tumanligi hamda yig‘ish uchun 
uskunalarning zarurligi; 
2) yig‘ish jarayonlari siklining qisqaligi (ayrim hollarda sekundning 
o‘ndan birida); 
3) detallarning bikir emasligi yoki elastikligi; 
4) harakatlarni bajaruvchi manipulyator, robotlar ishchi organlarining 
murakkabligi; 
5) o‘zaro birikkan detallarning kichik dopusk maydonlari va ularni 
moslash, to‘g‘rilash ishlarining zarurligi. Ayrim ma’lumotlarga ko‘ra 
AQSH dagi avtomobilsozlik korxonalarida 50% gacha ishchilar yig‘ish 
operatsiyalarini bajaradilar. Eng asosiysi, oxirgi o‘n yillikda yig‘ish 
jarayonlaridagi mehnat hajmining ulushi kamaymasdan, aksincha, 


ko‘paymoqda, bu esa zagotovkalarni olish va ulardan detallarni 
shakllantirish bosqichlarida avtomatlashtirish jarayonlarini keng tadbiq 
etish bilan bog‘liq. Qo‘l bilan yig‘ishdan avtomatik yig‘ishga o‘tish ham 
texnologik, ham konstruktorlik ko‘rinishdagi katta qiyinchiliklarga 
bog‘liq. 5-10 detaldan iborat buyumlarni yig‘ishda avtomatik liniyalar 
nisbatan o‘zini yaxshi oqlagan. Buyumdagi detallar sonini ko‘payganda 
avtomatik liniya konstruksiyasining murakkabligi va ish ishonchliligini 
ozligi bilan farqlanadi. 

Download 467,23 Kb.
  1   2   3   4




Download 467,23 Kb.
Pdf ko'rish