2.2.5. Kuchlanish rostlagichlarining asosiy nosozliklari
Kuchlanish rostlagichlarining texnik holati va uni t o ‘g ‘ri hamda
o ‘z vaqtida sozlash b u tu n elektr t a ’minotini ishiga katta ta ’sir
etadi. 0 ‘zgaruvchan tok generatorlari uchun bir bosqichli tebra-
n uvch an , kontaktli ikkita bosqichli tebranuvchan, kontaktli-tran-
zistorli va kontaktsiz-tranzistorli, shu jum ladan, integral kuch
lanish rostlagichlari qo'llaniladi.
Ikki bosqichli te b r a n u v c h a n kontaktli P P 380 kuchlanish
rostlagichining asosiy nosozliklari: kuchlanish rostlagich kontakt-
larini oksidlanishi; rostlagich chulg‘ami zanjiridagi uzilish; soz-
lashdagi buzilishlar.
P P 3 8 0 kontaktlarini oksidlanishi.
Bu nosozlik, asosan, kon-
tak tlar orasida uchqun hosil b o ‘lish oqibatida sodir b o ‘ladi. Uy-
g ‘otish tok kuchi ortishi bilan uchqun hosil bo'lishi kuchayadi,
m asalan, uyg‘otish chulg‘am id a o ‘ramlararo tutashuv bo‘lganda,
gen erato r kuchlanishi o rtganda hamda q o ‘shimcha qarshilik uzil-
ganda. Kontaktlar oksidlanganda generator uyg‘otish zanjiri qar-
shiligi ortadi, shuning u c h u n uyg‘otish tok kuchi kamayadi va
gen erato r ishchi kuchlanishiga rotorning katta aylanishlar chas-
totasida erishiladi. O ksidlangan kontaktlar 140— 170 donadorli
jilvir qog‘ozlar bilan tozalanadi, undan keyin spirt yoki tozalangan
b en zin d a h o ‘llangan zam sh yoki latta bilan artiladi. Bunda jilvir
changlari yo‘qolishi kerak.
P P 3 8 0 chulg‘am i zanjirida uzilish.
Chulg‘am yoki q o ‘shimcha
qarshilikning uzilishi kontaktlarni kavsharlangan joyda kontakt
buzilishi yoki mexanik shikastlanishlar tufayli sodir b o ‘ladi. Bunday
nosozlikda rostlagich o ‘zagi magnitlanmaydi va generator kuch-
lanishini sozlab b o ‘lmaydi. C hulg'am uzilishini o m m etr yoki lampa
(2.37-rasm ) bilan aniqlanadi. Nuqsonli chulg‘am lar almashtiri-
ladi yoki uzilgan joy kavsharlanadi.
