• 6.2-rasm. Telekommunikatsiya kanallarida axborot xavfsizligini ta’minlash usuli
  • To‘sqinlik
  • Niqoblash
  • Majburlash
    		•

    Axborot kommunikatsion texnologiyalar




    Download 1,8 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet68/82
    Sana19.12.2023
    Hajmi1,8 Mb.
    #123593
    1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   82
    Bog'liq
    Axborot kommunikatsion texnologiyalar

    USULLAR
     
     
    To‘sqinlik
     
    Egalikni 
    boshqarish 
     
    Niqoblash
     
     
    Tartiblash
     
     
    Majburlash
     
     
    Undamoq
     
    6.2-rasm. Telekommunikatsiya kanallarida axborot xavfsizligini ta’minlash usuli 
    Bevosita telekommunikatsiya kanallarida axborot xavfsizligini ta’minlash 
    usul va vositalarini quyidagicha tasniflash mumkin: 
    Yuqorida keltirilgan usullarni quyidagicha ta’riflash qabul qilingan. 
    To‘sqinlik – qurilmalarga, ma’lumot tashuvchilarga va boshqalarga kirishga 
    fizikaviy usullar bilan qarshilik ko‘rsatish deb aytiladi. 
    Egalikni boshqarish – tizim zaxiralari bilan ishlashni tartibga solish usulidir. 
    Ushbu usul quyidagi funksiyalardan iborat: 
    • tizimning har bir obyektini, elementini identifikatsiyalash, masalan, 
    foydalanuvchilarni; 
    • identifikatsiya bo‘yicha obyektni yoki subyektni haqiqiy, asl ekanligini 
    aniqlash; 
    • vakolatlarni tekshirish, ya’ni tanlangan ish tartibi bo‘yicha (reglament) hafta 
    kunini, kunlik soatni, talab qilinadigan zaxiralarni qo‘llash mumkinligini 
    tekshirish; 
    • qabul qilingan reglament bo‘yicha ishlash sharoitlarini yaratish va ishlashga 
    ruxsat berish; 
    • himoyalangan zaxiralarga qilingan murojaatlarni qayd qilish; 
    • ruxsatsiz harakatlarga javob berish, masalan, signal berish, o‘chirib qo‘yish 
    so‘rovnomani bajarishdan voz kechish va boshqalar. 
    Niqoblash – ma’lumotlarni o‘qib olishni qiyinlashtirish maqsadida ularni 
    kriptografiya orqali kodlash. 
    Tartiblash – ma’lumotlar bilan ishlashda shunday shart-sharoitlar 
    yaratiladiki, ruxsatsiz tizimga kirib olish ehtimoli kamaytiriladi. 

    117 
    Majburlash – qabul qilingan qoidalarga asosan ma’lumotlarni qayta ishlash, 
    aks holda foydalanuvchilar moddiy, ma’muriy va jinoiy jazolanadilar. 
    Undamoq – ahloqiy va odobiy qoidalarga binoan qabul qilingan tartiblarni 
    bajarishga yo‘naltirilgan. 
    Yuqorida keltirilgan usullarni amalga oshirishda quyidagicha tasniflangan 
    vositalarni tadbiq etishadi. 

    Download 1,8 Mb.
    1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   82




    Download 1,8 Mb.
    Pdf ko'rish