«axborot-kommunikatsiya texnologiyalar va tizimlar»




Download 14,92 Mb.
Pdf ko'rish
bet25/389
Sana13.06.2024
Hajmi14,92 Mb.
#263543
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   389
Bog'liq
Axborot-kommunikatsiya texnologiyalar va tizmlar. Dadabayeva R.A, Shoaxmedova N.X, Ibragimova L.T

un
I
iik
I
i
 
va unga b o ‘yoq qo‘llash imkoniyati mavjudligi bois aha- 
mivnli ham oshib bordi. Pergamentning paydo b o ‘lishi (eramizdan 
Hvvnlgi III-asr) bilan esa yangi axborot «portlashi» ro ‘y berdi: 
iiHlmrotning eng maqbul tashuvchisi - kitob yuzaga keldi (IV asr).
Axborot-kommunikatsiya texnologiyalarining qog‘oz fazasi V 
ihk
I
mii
 
boshlanadi. Bu paytda qog‘oz (II asrda Xitoyda kashf etilgan) 
Yrvropa mamlakatlarining sanoat ishlab chiqarish obyektiga 
nylangan edi. Shundan keyingi davr axborot-kommunikatsiya 
k-xnologiyalari rivojlanishida katta ro ’l o ‘ynadi. Shundan so‘ng 
suvdo va hunarmandchilik rivojlangach shahar pochtasi, XV asrdan 
l>oshlab esa xususiy pochta (G ‘arbiy Yevropa), X V I-X V II asrlarda 
markaziy qirollik pochtasi (Frantsiya, Shvetsiya, Angliya va 
boshqalar ) yuzaga keldi. Ushbu barqaror kommunikatsiya tufayli 
axborot faoliyatiga yanada k o ‘proq odamlar jalb etilmoqda va и 
yirikroq mintaqalami qamrab olmoqda.
Germaniyada kitob chop etilishining kashf etilishi (XV asr 
o'rlasida) axborot-kommunikatsiya texnologiyalari rivojlanishi jara- 
yonida kashflyot b o ‘ldi. Bu hoi unga ommaviylik olib keldi. 
Mohiyatan bu tabiatshunoslikda ilmiy-texnik taraqqiyotining yangi 
bosqichi b o ‘lib qoldi. Ilm iy-texnik atamaning paydo b o ‘lishi 
axborot-kommunikatsiya texnologiyalarida sifat o ‘zgarishini, ko‘p 
nushada kitob, jum al, gazeta, geografik xarita, texnik chizmalaming 
chop etilishi esa miqdor o ‘zgarishini keltirib chiqardi.
X IX 
asr oxiridagi texnik inqilob bilan bog‘liq axborot-kom­
munikatsiya texnologiyalari rivojlanishidagi yangi bosqich barqaror 
xalqaro kommunikatsiya shakli sifatida pochta aloqasining yuzaga 
kelishi bilan izohlanadi. Ayni davrda fotografiya (1879-y.), telegraf 
(1832-y.), telefon (1876-y.), radio (1895-y.) kashf qilingan edi. 
Axborot-kommunikatsiya 
texnologiyalari 
rivojlanishida 
foy- 
dalanuvchi uchun qulay shaklda axborotlami olish, saqlash va tezda 
uzatishning umumjahon tizimini yaratish davri yuzaga keldi. Bu esa 
axborotlami texnik, ijtimoiy va iqtisodiy taraqqiyotning hara-
33


katlanuvchi kuchiga aylantirdi, hamda zamonaviy texnik inqilob 
bosqichida uning yetakchilik kuchini belgilab berdi. Natijada uzoq 
yillar davomida jam iyatda juda katta hajmda axborot to'planib 
qolishi va undan oqilona foydalana olmaslik masalasini hal etish 
imkoniyati yuzaga keldi.
Axborot h am mazmun, ham miqdor jihatidan insoniyat iste’mol 
qiladigan eng qimmatli mahsulotlardan biriga aylandi. Axborot 
inqilobining taraqqiyoti XX asr ikkinchi yarmida yangi bosqichga 
keldi. Bu davrda axborot-kommunikatsiya texnologiyalari rivojlanib 
qog‘oz o‘m ini texnik vositalar egalladi. Endi axborotlami uzatish 
(elektromagnit to ‘lqinlar yordamida) tezligi og'zaki nutqqa nisbatan 
million marta ortib ketdi.
Intiutsiyasi (ekspert tizimi) ishlab chiqarish kuchiga aylandi, 
sun’iy intellekt esa texnik taraqqiyotning sifat jihatidan yangi 
vazifalarini hal etish imkoniyati yuzaga keldi. M ashinaviy dinamik 
axborot tizimlarining alohida ahamiyati jam iyat hayotida eng oldingi 
rejaga yanada zamonaviy EHM va u bilan bog'liq texnologiyalami 
yaratish muammosini qo‘ydi. Insonlar o ‘rtasida (endilikda inson va 
mashina o ‘rtasida) o ‘zaro axborot harakati mexanizmining rivoj- 
lanish tarixi axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini barcha ilm 
sohalari rivojlanishining yagona integratsiya tizimi sifatida tu- 
shunishga asos beradi.

Download 14,92 Mb.
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   389




Download 14,92 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



«axborot-kommunikatsiya texnologiyalar va tizimlar»

Download 14,92 Mb.
Pdf ko'rish