A xborotlam i taqdim etish tizimining rivojlanishi. Aytish
mnmkinki. axborot-kommunikatsiya texnologiyalari bir necha
million yillar avval odamzod o ‘rtasida ilk bor o ‘zaro muloqatga
kirishish usullari (turli tovushlar chiqarish, imo-ishora, hatti-
harakatlar qilish) paydo b o ‘lishi bilan birga yuzaga kelgan deb
aytish mumkin. Bunda axborot almashinuvi faqat yakka shaxslar
o‘rtasidagina amalga oshirilgan. Nutq paydo bo‘lishi bilan birga
(taxminan
100
ming yil oldin) odamlar miyasida axborot to'planishi
imkoniyati yuzaga keldi.
Keyingi bosqichda, y a’ni yozuvning paydo b o ‘lishi (5-6 ming
yil avval) insoniyatning umumiy, jam oa xotirasining yuzaga
kelishiga sabab b o ‘ldi.
Aynan yozuvning paydo b o ‘lishi axborotlami to‘plash, uzatish,
qayta ishlash, saqlash va yetkazish kabi to ‘liq jarayonni amalga
oshirishga imkoniyat yaratib berdi. Bu imkoniyat tufayli ax
borotlami moddiy tashuvchilarda qayd etila boshlandi.
Axborot tizimi va texnologiyasining keyingi taraqqiyoti asosan
kommunikatsiya vositalari bilan bog‘liq.
Kommunikatsiya tizimining rivojlanishi. Axborot-kommuni
katsiya texnologiyasining rivojlanishi axborotlami taqdim etish
tizimidan tashqari, axborot-kommunikatsiya vositalarini takomil-
lashtirish bilan bog‘liq edi. Ular axborotning nomoddiy tashuvchisi,
y a ’ni nutq paydo b o ‘lgandan so‘ng yuzaga kelgan. Buni axborot-
kommunikatsiya texnologiyalarining rivojlanishi tarixidagi ilk
«portlash» deb baholash mumkin edi. Taraqqiyotning keyingi fazasi
- qog‘oz kashf qilingunga qadar axborotlaming moddiy tashuvchi
vositalari o ‘zgarib bordi. Y a’ni, so‘zlami toshga o‘yib yozish orqali
32
1
чI ни lii marta axborotni k o ‘z bilan k o ‘rib qabul qilish imkoniyati
vu/ny.ii keldi. Kramizdan aw alg i to ‘rtinchi ming yillikda aw alig a
Inydiin. so'ng yog‘ochdan yasalgan tablichkalarga yozishga o ‘tildi
vn bn axborot-kommunikatsiyalarga dinamik mazmun kasb etdi.
I'lipiiosning kashf etilishi axborot tashish vositasining hajmini
