43
III-BOB. BERILGANLAR BAZASI BOSHQARUVINING
TEXNIK ASOSLARI
3.1. Mavzu: Berilganlar bazasi boshqaruvining texnik asoslari
Reja:
1. Berilganlar bazasi boshqaruvining texnik asoslari. Berilganlarni
boshqarish. Big Data.
2. Berilganlar bazasini boshqarish. Berilganlar asosiy tushunchalari
3. Berilgan bazasi tuzilmalari. Berilganlar bazasini rivojlantirish.
Axborot
bilan
ta’minlash
tizimlarining
rivojlantirilishi
foydalanuvchilarning axborotga bo‘lgan
extiyojlarini qondirishda
avtomatlashtirilgan ma’lumotlar bankiga o‘tish imkoniyatini yaratdi.
Ma’lumotlar banki – zaruriy axborotni olish maqsadida
ma’lumotlarni markazlashgan holda saqlash va jamoa bo‘lib
foydalanish uchun mo‘ljallangan
axborotli, tematik, dasturiy, tillar,
tashkiliy va texnik (saqlanayotgan ma’lumotlar
hamda texnologik
jarayonda band personalni qo‘shganda) vositalarining tizimi sifatida
ifodalanishi mumkin.
Ma’lumotlar banki uni ishlashi va qo‘llanilishini ta’minlab
beruvchi dasturiy to‘plamlari bilan birgalikda
avtomatlashtirilgan
ma’lumotlar banki deb ataladi.
Avtomatlashtirilgan ma’lumotlar banki inson-mashina tizimidan
iborat
bo‘lib,
ichki
foydalanuvchilar
hamda
kompyuter,
kommunikatsiya texnikasi asosida axborotni zaruriy qayta ishlash va
uzatishni amalga oshiruvchi texnologiyaning axborot jarayonlarini o‘z
ichiga oladi. Ma’lumotlar bankiga quyidagi asosiy talablar qo‘yiladi:
muammoli sohaning holatiga
axborotning mos kelishi;
ishlashning ishonchliligi;
tezkorligi va unumdorligi;
foydalanishning oddiy va qulayliligi;
foydalanishning ommaviyligi;
axborotning ximoyalanganliligi;
kengaytirish imkoniyatlarining mavjudligi.
Ma’lumotlar bankining tarkibi unga
yuklatilgan vazifalar va
yechilishi kerak bo‘lgan masalalarning xususiyatlaridan kelib chiqqan
holda
aniqlanadi.
Ma’lumotlar
bankining
asosiy
vazifalari
quydagilardan iborat:
44
axborotni saqlash va uni himoyalashni tashkil etish;
saqlanayotgan ma’lumotlarning
davriy dolbzarbligini
ta’minlash;
foydalanuvchilar va amaliy dasturlarning so‘rovlari
bo‘yicha ma’lumotlarni izlash va tanlash;
olingan ma’lumotlarni qayta ishlash va belgilangan shaklda
natijalarni chiqarish.
Ma’lumotlar bankining tarkibiy elementlari qatoriga quyidagilar
kiradi:
1) bir yoki bir necha ma’lumotlar bazasi;
2) ma’lumotlar bazalarini boshqarish tizimi (MBBT);
3) masalalarni echishning amaliy dasturlar to‘plami;
