192
amalga oshiradi. Ma’lumotlar bazasining serveri mijoz rolini bajaruvchi biznes
tadbirlarga xizmat ko’rsatadi. Bunday arxitekturaning egiluvchanligi mustaqil va
dasturiy resurslarni almashishidadir.
Banklarda axborot texnologiyalarining dasturiy ta’minlanishi
. Bank vaqt
bo’yicha rivojlanuvchi ob’ekt bo’lib, axborot muhitining miqdoriy o’zgarishini
(ishlab chiqarilayotgan ma’lumotlarning hajmini, foydalanuvchilar sonini va
boshqalarni ko’payishini), miqdori o’zgarishlarni (echilayotgan vazifalarning turli
tumanligini kengayishi, ularning harakterini o’zgarishini) vujudga keltiradi. Xuddi
shunday
qurilgan
avtomatlashtirilgan
tizim
ba’zi
bir
vaqt
davomida
zamonaviylashtirishlarni o’tkazmasdan xuddi shunday rivojlanishi kerak. Tizimning
salohiyatli imkoniyatlari qoidaga ko’ra, ishlab chiqarilgan asosiy dasturiy
vositalarning imkoniyatlari bilan kuchli bog’langan.
Tizimning bunday sifati aniq ishlab chiqaruvchilarni kasbiy mahoratlariga
bog’langan va bittagina asosiy dasturiy vositalar doirasida kuchli turlanishlari
mumkin. Keyingi yillarda bank faoliyatida ma’lumotlarning xavfsizligini ta’minlash
muommosi kuchaymoqda. U o’z ichiga bir necha jihatlarni oladi.
Birinchidan
, bu
foydalanuvchilarning vakolatlarini epchil, ko’p bosqichli va ishonchli tartibga
solishishdir. Bank axborotlarining qimmatliligi ma’lumotlarga ruxsatsiz kirishdan
himoyalashga, shu jumladan, jarayonlarni, ma’lumotlar holatini o’zgarishlarini
boshqarishni nazoratiga alohida talablar qo’yadi.
Ikkinchidan
, ma’lumotlarning
yaxlitligi va bir-birilariga zid bo’lmasliklarining qo’llab-quvvatlash vositalarining
mavjudligi. Bunday vositalar kiritilayotgan ma’lumotlar o’rtasidagi aloqalarni ushlab
turish va nazorat qilish, hamda muvofiqlashtirilgan ma’lumotlarning qo’llab-
quvvatlanishini ta’minlovchi operatsiyalar (mavjud) majmuasi usulida kiritishni
nazarda tutadi. Uchinchidan, tizimli, dasturli va apparatli tuzilishlarda ma’lumotlarni
arxivlashtirish, tiklash va monitoringining ko’p vazifali tadbirlarini mavjudligidir
[14,18].
Amaliy va iste’mol xususiyatlariga nisbatan ABTning
