• Ma’lumotlarning ifodalanishini qayta ishlash jarayonlaridan ajratish tamoyili.
  • Ma’lumotlarning aloqadorligi tamoiyli




    Download 2,86 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet58/155
    Sana19.05.2024
    Hajmi2,86 Mb.
    #243546
    1   ...   54   55   56   57   58   59   60   61   ...   155
    Bog'liq
    21-Axborot-tizimlari-2013-oquv-qollanma-R.X.Alimov-va-bosh abdumajid

    Ma’lumotlarning aloqadorligi tamoiyli
    . Bu tamoyilning mohiyatiga ko’ra 
    MBdagi barcha axborotlar o’zaro bog’langan bo’lib, ob’ektlar o’rtasidagi 
    munosabatlarni ifodalaydi. Axborot turlari va ular o’rtasidagi munosabatlar 
    majmuasi ma’lumotlarning mantiqiy tuzilishini tashkil qiladi. Ma’lumotlarning 
    o’zaro bog’liqligi 5.3-rasmda ko’rsatilgan. Buning natijasida ish engillashadi va 
    tezlashadi.
    5.3-rasm
    .
    MB dagi axborotlarning o’zaro aloqasi 
    Ma’lumotlarning etarli bo’lish tamoyili
    . Bu tamoyilning mohiyatiga ko’ra, 
    tegishli axborotlar MBda yagona nusxa saqlanadi va ular istalgan masalani echish 
    uchun o’zaro bog’lanadi hamda etarli bo’ladi. Masalan, avtonom fayllardan iborat 
    bo’lgan AATda ba’zi bir axborotlar takrorlansa, MB da esa ularning takrorlanishi
    butunlay barham topadi. 5.4-rasmda «Xodim», «Xodimlar» «Moliyalar» fayllari 
    o’rtasidagi bog’lanishlar tasvirlangan. 
    «Xodim» 
    «Xodimlar» 
    Fan 
    yil 
    mansab manzil 
    ..... 
    fan
    yil 
    mansab 
    manzil 
    ...

    «Moliyalar» 
    fan
    yil 
    mansab 
    manzil 
    .... 
    «Xodim» 
    fan 
    yil 
    mansab 
    ish staji 
    ish xaki 
    manzil 
    ... 
    5.4-rasm. Ma’lumotlarning etarli bo’lishi 
     
    Ma’lumotlar bankini boshqarishning markazlashtirish tamoyili
    . Bu 
    tamoyilga ko’ra ma’lumotlarni boshqarishning barcha funktsiyalari yagona 
    boshqarish dasturi-ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimi (MBBT) ga beriladi. Bu 
    tamoyilga rioya qilish asosida ATdan foydalanishning samaradorligi barcha 
    jarayonlar MBBT orqali amalga oshiriladi. 
    Ma’lumotlarning ifodalanishini qayta ishlash jarayonlaridan ajratish 
    tamoyili.
    Bu tamoyilga ko’ra, ma’lumotlarning ifodalanishi amaliy dasturlardan 
    tashqarida tayyorlanadi va MB da saqlanadi. Bu esa o’z navbatida dasturlash 
    Fakul’tet 
    Dekanat 
    Kafedra 
    Kurs 
    Muallim 
    Fan 
    Guruh 
    Talaba 


    79 
    jarayonini engillashtiradi, dastur uchun zarur bo’lgan holda axborotlarning hajmini 
    kamaytiradi. Ma’lumotlar bankii yuritishni yaxshilaydi va x.k. 
    SHunday qilib, yuqorida ko’rib o’tilgan tamoyillar asosida MB ning tarkibi 
    yaratildi, ya’ni AT ning mantiqiy, fizik va dasturiy elementlari o’rtasidagi o’zaro 
    bog’lanish ishlab chiqiladi. 
    YUqorida ko’rsatilgandek, axborotlar ma’lumotlar bazasida saqlanadi. MB - 
    amaliy dasturlarga bog’liq bo’lmagan holda ma’lum bir tartib asosida o’zaro bog’liq 
    ma’lumotlar to’plamidir. 
    Har qanday ma’lumot fayli kabi, MB ham yozuvlardan tashkil topadi. 
    YOzuvlar esa o’z navbatida maydonchalardan hosil qilinadi. YOzuv tezkor va tashqi 
    xotiralar o’rtasida ma’lumotlar almashish jarayonning eng kichik o’lchov birligi 
    bo’lsa, maydoncha - ma’lumotlarni qayta ishlashdagi eng kichik birlik hisoblanadi. 

    Download 2,86 Mb.
    1   ...   54   55   56   57   58   59   60   61   ...   155




    Download 2,86 Mb.
    Pdf ko'rish