37
-
tabiiy ofat va elektr ta’minotining uzilishi sababli avariya holatlari;
-
apparaturaning ishdan chiqishi;
-
dasturiy ta’minotdagi xatoliklar;
-
xizmatchi xodim va foydalanuvchilar faoliyatidagi xatoliklar;
-
tashqi muhit ta’siri sababli aloqa kanalidagi xalallar.
Dasturiy ta’minotdagi xatoliklar eng ko‘p uchraydi. Chunki, serverlar, ishchi
stansiyalar, marshrutizatorlar va xakozolarning dasturiy ta’minoti inson tarafidan
yoziladi va, demak, ularda deyarli doimo xatoliklar mavjud. Dasturiy ta’minot
qancha murakkab bo‘lsa, undagi xatoliklarni va zaifliklarni aniqlash ehtimolligi
shuncha katta bo‘ladi. Ularning aksariyati hech qanday xavf tug‘dirmaydi, ba’zilari
esa niyati buzuqning serverni nazoratlashi, serverning ishdan chiqishi, resurslardan
ruxsatsiz foydalanish kabi jiddiy oqibatlarga sabab bo‘lishi mumkin. Odatda
bunday xatoliklar dasturiy ta’minot ishlab chiqaruvchilar tomonidan muntazam
taqdim etiluvchi yangilash paketi yordamida bartaraf etiladi. Bunday paketlarning
o‘z vaqtida o‘rnatilishi axborot xavfsizligining zaruriy sharti hisoblanadi.
Atayin qilinadigan taxdidlar niyati buzuqning maqsadga yo‘naltirilgan
harakatlari bilan bog‘liq. Niyati buzuq sifatida tashkilot xodimini, qatnovchini,
yollangan kishini va h. ko‘rsatish mumkin. Avvalo tashkilot xodimining niyati
buzuq bilan tushungan holda hamkorlik qilishiga e’tibor berishi lozim. Bunday
hamkorlikka undovchi sabablar quyidagilar:
-
tashkilot xodimining rahbariyatga qasdlik qilish maqsadida;
-
niyati buzuq qarashlarning haqqoniyligiga ishongan holda;
-
xodimning
tashkilot
rahbariyatining
noqonuniy
faoliyat
yuritilayotganligiga ishongan holda;
-
yolg‘on harakatlar, ta’magirlik, shantaj, xarakterning salbiy
jihatlaridan foydalanish, zo‘rlash yo‘li bilan hamkorlikka undash va h.