|
Axborot xavfsizligi va ximoyalash usullari. Axborot xavfsizligiBog'liq maruza1Axborot xavfsizligi
deb, ma’lumotlarni yo`qotish va o`zgartirishga
yo`naltirilgan tabiiy yoki sun’iy xossali tasodifiy va qasddan ta’sirlardan xar
qanday tashuvchilarda axborotning himoyalanganligiga aytiladi.
Ilgarigi xavf faqatgina konfidenttsial (maxfiy) xabarlar va xujjatlarni o`girlash
yoki nusxa olishdan iborat bo`lsa, hozirgi paytdagi xavf esa kompьyuter
ma’lumotlari to`plami, elektron ma’lumotlar, elektron massivlardan ularning
egasidan ruxsat so`ramasdan foydalanishdir. Bulardan tashqari, bu xarakatlardan
moddiy foyda olishga intilish ham rivojlandi.
Axborotning himoyasi
deb, boshqarish va ishlab chiqarish faoliyatining
axborot xavfsizligini ta’minlovchi va tashkilot axborot zaxiralarining yaxlitliligi,
ishonchliligi, foydalanish osonligi va maxfiyligini ta’minlovchi qatьiy
reglamentlangan dinamik texnologik jarayonga aytiladi.
Axborotning egasiga, foydalanuvchisiga va boshka shaxsga
zarar
etkazmokchi bo`lgan nohuquqiy muomaladan xar qanday xujjatlashtirilgan
,
ya’ni
identifikattsiya qilish imkonini beruvchi rekvizitlari qo`yilgan xolda moddiy
jismda qayd etilgan axborotximoyalanishi kerak.
Axborot xavfsizligi nuqtai nazaridan axborotni quyidagicha turkumlash
mumkin:
maxfiylik
— aniq bir axborotga fakat tegishli shaxslar doirasigina kirishi
mumkinligi, ya’ni foydalanilishi qonuniy xujjatlarga muvofik cheklab qo`yilib,
xujjatlashtirilganligi kafolati. Bu bandning buzilishi
o`rtasilik
yoki
axborotni
oshkor qilish,
deyiladi;
konfidenttsiallik -
inshonchliligi, tarqatilishi mumkin emasligi, maxfiyligi
kafolati;
yaxlitlik
— axborot boshlangich ko`rinishda ekanligi, ya’ni uni saqlash va
uzatishda ruxsat etilmagan o`zgarishlar qilinmaganligi kafolati; bu bandning
buzilishi
|
| |
