2.2 Məlumatların qənaətlə kodlaşdırılması metodları
İnformasiyanın miqdarı gün keçdikcə dayanmadan artır. Bu demək olar ki, bütün fəaliyyət sahələrində mövcud vəziyyətdir. Əldə olunan informasiyaları yığcam hala gətirmək lazımdır. Məhz müasir texnologiyaların əldə edilməsinin vacibliyi burada özünü göstərir. Daşıyıcılarda informasiya mümkün olduğu qədər
25
yığcam yəni, qənaətlə saxlanılmalıdır. İnformasiyanın daşıyıcısı insanın beyni, hesablama maşınlarının yaddaşı və ya vərəqlər də ola bilər. İnformasiyanın daşıyıcısına adətən real obyektlər barəsində saxlayıcı deyirik. Məsələ odur ki, informasiyalar müstəqil şəkildə daşıyıcıdan kənarda var olan deyil. Daşıyıcının məzmunu əslində elə informasiyadır. İnformasiyanın alınması, daşıyıcını “oxumaq” mənasına gəlir. Əgər söhbət informasiyaların yığcam təqdim olunması metodları barəsində gedirsə, bu vaxt hər şeydən əvvəl, daşıyıcının vəziyyətini dəyişdirmək fikirdə tutulur. Qənaətlə kodlaşdırma informasiyanın yığcam şəkildə göstərilməsi deməkdir. Qənaətlə kodlaşdırma alqoritmi 1837-də S.Morze tərəfindən təklif olunub. Ancaq bu texnologiyanın inkişaf vaxtı kimi informasiya nəzəriyyəsinin meydana gəldiyi 20-ci əsr qırxıncı illər hesab edilir. 1837-ci ildə S.Morze informasiyanın uzaq məsafədən göndərilməsi üçün ilk vasitəni, yəni teleqrafı yaratmışdır. Teleqraf məlumatları elektrik siqnalların ardıcıllığıdır ki, siqnallar bir teleqrafdan məftil ilə digər teleqrafa daşınır. S.Morze kod yaratmışdır ki, burada informasiya üç simvol vasitəsilə verilir: uzun siqnallar tirelərlə
qısa siqnallar nöqtələr vasitəsilə
pauzalar isə hərfləri ayırmaq üçün siqnalın olmamasıdır.
Kodlaşma dəqiq şəkildə müəyyən edilən qayda ilə, simvol toplusundan istifadəsi ilə aparılır.
Diskret məlumatların itkisiz qənaətlə kodlaşdırılması metodları
Diskret məlumatlardan ibarət ardıcıllığın itkisiz qənaətlə kodlaşdırılmasını şərti şəkildə 3 qrupa ayırmaq mümkündür: statistik metodlara
lüğət üsullarına
kontekstual üsullara.
İlk 2 qrup olduqca çoxdur, demək olar ki, hər biri diskret informasiyanın qənaətlə kodlaşdırılmasında olan yanaşmaları göstərir. 3-cü tip üsul olduqca geniş yayılıb, ancaq informasiyanın modeli növünü təsnifləşdirmək heç də asan deyil. İndiki
26
zamanda kontekst qrupa əsas metodlar olaraq ikisi əlavə olunmuşdur, bunlardan biri lüğət modelidir, digərinin nə statistik modelinə, nə də lüğətə aidiyyatı yoxdur.
|
