8
Adətən xəttin keçdiyi ərazidə
yerin profili
müxtəlifdir, yəni xəttin dayaqları müxtəlif hündürlükdə
yerləşir. Bu halda xəttin sxemi aşağıdakı kimidir:
Düz üfüqi xətlə ölçülən asılma nöqtələri arasındakı
məsafə aşırımın uzunluğu adlanır. Asılma nöqtəsindən
şox sallanma yerinə qədər olan məsafə sallanma
hündürlüyü adlanır. Naqillərin bərkidildiyi
izolyatorlar
həm naqillərin mexaniki bərkidilməsini və eləcə də
dayağın xəttin gərginliyindən elektrik izolyasiyasını təmin
edir. Naqillərin ən aşağı nöqtəsindən torpağa qədər olan
məsafə, yəni naqilin əndazəsi xəttin gərginliyindən və
onun keçdiyi ərazidən asılıdır.
Fazaların naqilləri arasındakı məsafə xəttin
gərginliyindən, naqillərin yerləşməsində izolyatorların
quruluşundan, aşırımın uzunluğundan və iqlim amillərindən asılıdır.
Kontakt şəbəkələri və hava xətləri bir-birindən mexaniki ayrılmış sahələrə bölünür. Bir sahənin
naqillərinin qırılması o biri sahələrə təsir etmir. Eyni zamanda bu ayrılma quraşdırılma işlərini də
sadələşdirir. Ayrılma anker dayaqları vasitəsilə təmin edilir (anker sahələri). Naqillərə çəkidən,
buzlaşmadan və küləkdən yaranan yüklər təsir edir. Naqillər anker dayaqlarında bərkidilir. Üçfazalı
dəyişən cərəyanlı hava xətlərində bir-birindən izolə edilmiş üç naqil asılır və EVX-lərinin bir dövrəsini
təşkil edir. EVX-ləri 1, 2 və çox dövrəli hazırlanır.
1.1.2. Tələbələr üçün fəaliyyətlər
Tələbələri 2 qrupa ayırırıq, sonra onlara Venn diaqramından istifadə edərək “Gərginliyi
1kV-a qədər olan alçaq hava EVX-lərinin və gərginliyi 1 kV yüksək olan EVX-lərinin tətbiq
sahələrini müqayisə edin”, tapşırığı verin. Tədqiqat sualını iş vərəqində təqdim edin. İş
vərəqləri lövhədən asılır və tələbələr tərəfindən müzakirə edilir;
Sxem 1.3
Ağac dayaqların yerə basdırılma texnologiyasını araşdırın və müzakirə edin. Anker və
bucaq dayaqlarının tətbiq sahələri haqqında internet vasitəsilə məlumat toplayın;
Qrupu 3-5 nəfərdən ibarət qruplara bölün. Iri ağ kağızda “Fazaların naqilləri arasındakı
məsafənin hansı amillərdən asılılığını karusel üsulundan istifadə edərək qeyd edin”
tapşırığı verilir. Kağızı saat əqrəbi istiqamətində digər qruplara ötürün. “Karusel”
üsulundan istifadə edərək tapşırıq verilmiş kağızı bütün qruplara ötürərək axırda öz
Şəkil 1.2.b. Müxtəlif hündürlüklərdə
asılan xəttin sxemi
Fərqli
Oxşar
Fərqli
9
qrupuna qaytarın. Sonda təqdimatı yazı lövhəsinə yapışdırın. Müzakirələr edib,
ümumiləşdirmələr aparın.
Sxem 1. 4
1.1.3. Qiymətləndirmə
Aşağıdakı qiymətləndirmə meyarına əsasən qiymətləndirəcəksiniz:
