|
Bajardi: muxamov. Sh. Tekshirdi: rustamova m
|
| bet | 2/11 | | Sana | 21.05.2024 | | Hajmi | 440,6 Kb. | | #247665 |
Bog'liq 4-mustaqil ish2 O’lchash liniyalari.
O’zgartkichlar odatda ishlash prinsipi yoki amaliy qo‘llanilishi bo‘yicha tasniflanadi.
Maqsadga ko‘ra, o‘lchash o‘zgartkichlari birlamchi o‘zgartkichlarga (datchiklarga) birlashtirilgan va oraliq turlariga bo‘lanadilar.
Birlamchi o‘zgartkichga (datchikga) o‘lchangan elektr bo‘lmagan kattalik (kuch, bosim, sath, harorat va boshqalar) bevosita ta’sir qiladi. Datchik o‘lchash jarayenida birlamchi vosita bo‘lib u sezgir elementi (zond, membrana va hokazo.) va kirish elektr bo‘lmagan miqdorni chiqish elektr miqdoriga aylantirish uchun boshqa barcha zarur elementlarga uzatish uchun hizmat qiladi. Sensor biri
tuzilishga birlashtirilgan bir yoki bir nechta o‘lchash o‘zgartgichlardan iborat bo‘lishi mumkin.
Datchik va unga mos keladigan sxemadan iborat birlashtirilgan (uniqikatsiyalangan) o‘zgartkichda o‘lchangan fizik miqdori energiya manbai yordamida normallashtirilgan chiqish qiymatiga aylantiriladi. Normallashtirilgan DC signallari 0 dan yo5 mA gacha yoki 0 dan yo20 mA gacha bo‘ladilar. Aralash qurilmalar uchun yeki boshqacha aytganda nolga ega qurilmalar uchun joriy diapazon quyidagi kattaliklarn atrofida bo‘ladi: 1 dan 5 ma gacha yoki 4 dan 20 ma gacha. Agar kerak bo‘lsa, joriy signal diapazonining tok signallari chegaralari ichida quyidagi chegaradni tashkil etadi: pastki 0 dan 5 mA gacha, yuqori 12 dan
25 mA gacha. Normallashtirilgan tok signallari bo‘lgan qurilmalarda ichki qarshiligi 1 kOm dan oshmaydigan turli xil o‘lchash moslamalaridan foydalanishga ruxsat beriladi. Kuchlanish signal diapazonlarining normallashtirilgan qiymatlari esa 0 dan 1 V gacha va 0 dan 10 V gacha va o‘lchash asboblarining ichki qarshiligi 1 kOm dan kam bo‘lmasligi kerak. Chastotani chiqish qiymati sifatida ishlatilganda, uning o‘zgarishi tavsiya etilgan diapazoni 5-25 Gts ni tashkil qiladi. Pnevmatik tizimlarda gaz bosimi normallashgan holda, bu kattalik 0,02—0,1 Mpa oralig‘ida bo‘lishi kerak.
Oraliq o‘zgartkichlar oldingi o‘zgartkichdan ma’lumotni o‘lchash signalini oladi va bu signalni o‘zgartkichdan keyin keyingi o‘zgartkichga uzatadi. Kirish qiymatini o‘zgartirishi tabiati bo‘yicha o‘lchash o‘zgartkichlari chiziqli va chiziqli bo‘lmaganlarga bo‘linadi. Chiziqli o‘zgartkichlar kirish va chiqish qiymatlari o‘rtasidagi chiziqli funksional munosabatni amalga oshiradi. Chiziqli bo‘lmagan o‘zgartkichlar uchun bu munosabatlar chiziqli emasdir.
Demak, o‘lchash o‘zgarkichi - bu bitta fizik miqdorning o‘lchamini u bilan funksional bog‘liq bo‘lgan boshqa fizik miqdorning kattaligi bilan aks ettirishdir. O’lchash o‘zgartkichlaridan foydalanish har qanday o‘lchash moslamalarini amaliy qurishning yagona usuli hisoblanadi. O’lchash o‘zgarkichining fizik asosi energiyani aylantirish va uzatish, xususan, energiyaning bir turini boshqasiga aylantirishdir.
O’lchash ma’lumotlarini olish uchun turli xil fizik miqdorlarni elektrga (tok, kuchlanish, qarshilik) aylantirish maqsadga muvofiq bo‘lgan bir qator sabablar mavjud. Bunday o‘zgavrtirishning eng muhim afzalliklari quyidagilardan iborat.
|
| |
