|
Bankni raqamlashtirishda axborot pptx
|
| bet | 2/2 | | Sana | 08.01.2024 | | Hajmi | 5,52 Mb. | | #132414 |
Bog'liq BANKNI RAQAMLASHTIRISHDA AXBOROTKlasterlar
Klaster arxitektura asosidagi qaror bir qator afzalliklarga ega:
• Absolyut ko‘lamdorlik. Arxitektura istalgan o‘lchamdagi klasterlarni yaratishga imkon beradi.
• Inkrement (ortgan) ko‘lamdorlik. Klaster shunday yaratiladiki, tizimni to‘liq almashtirmay yangi komponentlarni qo‘shish bilan kuchni oshirish mumkin.
• To‘xtab qolishga barqarorlik, komponentlardan birining qatordan chiqishida tizim ishlashda davom etadi, chunki barcha funksiyalar takrorlanadi.
• Umumiy holatda tashkillashtiruvchilar sifatida keng tarqalgan komponentlardan foydalanishda narx/ishlash koeffitsientining yaxshiroq mosligi yuqori kuchdagi bitta kompyuterni sotib olganga qaraganda kasroq xarajatni talab etadi.
Klasterlar
Hozirgi vaqtda deyarli barcha operatsion tizimlar klasterli arxitekturani amalga oshirish uchun qo‘shimcha qarorlarga ega. Biroq, yuqorida ko‘rsatilganlarga ko‘ra, qaror faqat klasterning asosini tashkil etadi. Xizmatni alohida qurilmalararo taqsimlash taklif serverlarini dasturiy ta’minoti bilan ham belgilanishi mumkin.
Shunday ekan, klaster arxitekturasiga ma’lumotlar bazasi serveri ham, takliflar serveri ham agar ular ushbu funksiyasini qo‘llab quvvatlashsa ega bo‘lishi mumkin.
Klasterlar
Тенденции 2018 года
- Biometrik tizimlarning rivojlanishi;
- Ovozli xizmatlarni rivojlantirishi;
- Sun’iy tafakkurni ni xizmatlarda qo'llash;
- Virtual yordamchilar (assisentlar);
- Katta ma'lumotlar (BigData);
- Omnikanal xizmatlari;
- Kriptovalyuta.
Davlat loyihalarining rivojlanishi va texnologiyalarni takomillashishi, yaqin yillarda bank sektorini yangi texnologiyalar va yechimlarda rivojlantirish uchun katalizator bo‘lib xizmat qiladi.
2. Bank tizimida bulutli texnologiyalarini joriy etish tamoyillari.
Bank avtomatlashtirishning barcha sohasini ikkita katta sohaga bo‘lish mumkin:
jo‘natish va to‘lovlarni amalga oshirishni ta’minlovchi elektron to‘lov tizimi;
bank ichi va buxgalteriya operatsiyalarini amalga oshiruvchi avtomatlashtirilgan bank tizimi.
Avtomatlashtirilgan bank tizimini funksional vazifasiga muvofiq uchta tizimostga bo‘lish mumkin:
1. Front-office (yuqori daraja) — bankni tashqi dunyo bilan munosabatini ta’minlovchi tizim osti. Tizim ostida birlamchi axborotni kiritish, bankning mijozlar, boshqa banklar, birja, O‘zRMB bilan munosabati amalga oshiriladi.
2. Back-office (o‘rta daraja) — umumbank va umumxo‘jalik faoliyatni qo‘llab quvvatlovchi tizim osti. Tizimostiga kredit bilan ishlash kiradi.
3. Accounting (quyi daraja) — buxgalter hisobining mavjud protsedura doirasida bank faoliyatining o‘z vaqtida va tuzatilgan aksiga javob beruvchi tizim osti. Mustaqil Analysis guruhiga — bankning hozirgi holatini tahlil qilish, rejalashtirish va bankning ichki auditini olib borishga mo‘ljallangan operatsiyalar ajratilgan.
So‘nggi vaqtlarda milliy tizimlar O‘zRMB taqdim etgan funksiyalarning etarlicha to‘liq to‘plamini, hisob-kitob va hisobotga o‘zgarishlarni qo‘llab quvvatlashini namoyon etmoqda. So‘nggi avlod tizimlari moslashuvchanlik, o‘rnatilganlik va arxitetura qarorlari sifati qismlarida xorijiy o‘xshashliklar bilan raqobatlashishi mumkin.
Xorijiy tizimlar ban funksiyalari sohasida xalqaro bozorda ishlash bo‘yicha ko‘proq o‘ylangan, ko‘proq ishlangan. Xorijiy tizimlardan foydalanish, shuningdek, xalqaro auditor kompaniyalari orasida bank imidjiga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi. Biroq, bozorda xorijiy tizimlarning ishtiroki o‘zbek sharoitlariga moslashtirilmagan: ular milliy standart hisob-kitobga va hisobotlarga past darajada yo‘naltirilgan, yuqori narxga ega, yuritish bo‘yicha ancha qimmat xizmatlarga ega. Xorijiy tizimlar, odatda, Rossiya banklarida a’lo darajada tarqalgan qimmatbaho kompyuter uskunasini qo‘llashga asoslanadi. Shuning uchun, hech narsaga qaramay, xorijiy tizimlarni o‘zlashtirish – bu etarlicha xarajatli qaror bo‘lib, u bundan tashqari bankdan Rossiya sharoitlariga tizimga moslashish bo‘yicha muhim kuchaytirishlarni (vaqt va vosita sarflashda aks etgan) talab etadi.
Bugun ABT bozorida 20ga yaqin firmalar - ABT ishlab chiqaruvchilar, turli dastur mahsulotlarini yaratuvchilar ishtirok etadi. O’zbekiston bozorida ABTni dasturiy ta’minotini «FIDO- biznes” tashkiloti ta’minlab beradi. Ko’p banklar IABS (Интегрированная Автоматизированная Банковская система) ва GLOBUS dasturlaridan foydalanishadi.
Ko‘pchilik O’zbekiston ABTlari ikki yoki uch darajali “mijoz-server” arxitekturasida ishlashadi. Barcha ABT turli muhitlarda ishlashi mumin, ular orasida, tabiiy ravishda, Windows NT va UNIXning turli variantlari OS serverlari sifatida ustunlik qiladi, biroq boshqa ko‘plari ham sanab o‘tilgan va eng avvalo, Novell Netware. Agar mijoz ish o‘rniga keladigan bo‘lsak, u erda ham DOSni va Windowsning turli versiyalarini, hatto «ASOFT» firmasi taqdim etgan Java ekzotikasini ham uchratish mumin.
2.1. Bankda elektron hujjat aylanish tizimining arxitekturasi
Bankning elektron hujjat yuritish tizimining arxitekturasini qurish natijalari quyidagilardan iborat:
1. Atamalarni aniq belgilash: repozitariy, katalog, nashr, hujjat» yozuv, ma’lumotlar bazasi, asl, yuritish va boshqalar.
2. Hujjatlarni boshqarishning butun umri davomida muallif tomonidan yaratilgan hujjatlar uchun javobgarlikni oshirish.
3. Axborotning tarorlanadigan manbalari sonini kamaytirish va hujjatlar kolleksiyasi mosligini (ombor) oshirish.
Ma’lumotlarning turli formatlarini qo‘llab quvvatlash. Bilimlarni boshqarishning zamonaviy tizimlari (BBT) butun dunyoda keng tarqalgan 200dan ortiq turli matnli va grafik ma’lumotlar shakllarini saqlashga va aks ettirishga qodir. Ular ushbu shakllarning konvertatsiyasini bu qadar ko‘pligi hujjat taqdim etilishini dastlabki shakldama’lumotlarning universal formatida, masalan, PDF yoki HTML kabilarda qo‘llab ushlab turishadi. Formatlarning va elektron asl nusxa yoki ketma-et nusxalar sifatida hujjatlarni saqlash uchun foydalaniladigan universal formatda amalga oshirishga imkon beradi.
3.Avtomatlashtirilgan bank tizimining rivojlanish tendensiyasi
Bank — kredit-moliya tashkiloti bo‘lib, vaqtincha erkin pul vositalarini (omonat) jamg‘aradi, ulardan kredit shaklida (zayom, qarz) vaqtincha foydalanishni taqdim etadi, korxona, tashkilot yoki alohida shaxslararo o‘zaro to‘lov va hisobotlar o‘rtasida dallol hisoblanadi, mamlakatda yangi pul chiqarishni (emissiya) o‘z ichiga olib, pul muomalasini nazorat qiladi. Bankning asosiy vazifasi – kreditordan qarz rluvchiga va sotuvchidan xaridorga pul vositasini almashlash uchun dallolik operatsiyalarini amalga oshirishdan iborat.
Bank tizimi — umumiy pul-kredit mexanizmi doirasida faoliyat yurituvchi milliy bank va kredit muassasalarining turli shakldagi majmuasidir.
O‘zbekistonning bank tizimi O‘zbekiston Markaziy bankini, banklarni, bank bo‘lmagan kredit tashkilotlarini, shuningdek, chet el banklarining filiallari va vakolatxonalirini o‘z ichiga oladi. Bank tizimi ikki darajadan iborat: yuqori darajada O‘zbekiston Markaziy banki davlatning emission valyuta siyosatini olib borib, zahira tizimning yadrosi hisoblanadi; ikkinchi darajada kredit tashkilotlari bank operatsiyalarini amalga oshiradi.
O‘zbekistonning bank tizimiga bank ishi rivojlanishining jahon tendensiyalari ta’sir ko‘rsatmay qolmaydi: zamonaviy komyuter texnika vositalari rivoji, o‘chib boruvchi raqobat, moliyaviy bank bo‘limining internatsionalizatsiya va globallashuvi va boshqalar. Tendensiya ma’lumotlari ma’lum ma’noda bank ishida axborot texnologiyalarining jadal rivojlanishisiz imkonsiz bo‘lishi mumkin edi.
Bizda bori shu
|
| |
