|
Berdiyev B. Mirzayev I. Ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimlari
|
| bet | 2/17 | | Sana | 27.12.2023 | | Hajmi | 1,22 Mb. | | #128650 |
Bog'liq MBBTMa'lumotlar bazasi tushunchasi
Ma'lumotlar bazasi tushunchasiga nima ekanligini hali bilmasligingiz mumkin, ammo siz ularni doimo aniq ishlatasiz. Har safar qidiruv tizimida biror narsa qidirsangiz, ma'lumotlar bazasidan foydalanasiz. Internet xizmatiga kirish uchun Login va parolingizni kiritganingizda, ular ushbu xizmatning ma'lumotlar bazasida saqlanadigan ma’lumotlarga murojaat qiladi.
Ma'lumotlar bazalaridan doimiy ravishda foydalanayotganimizga qaramay, ko'pchilik uchun bu aslida nima ekanligi noma'lum bo'lib qolmoqda. Va bu qisman ma'lumotlar bazalari bilan bog'liq bo'lgan bir xil atamalar odamlar tomonidan butunlay boshqa narsalarni aniqlash uchun ishlatilganligi bilan bog'liq.
Keling, ma'lumotlar bazalarining atamalari va tushunchalariga to’xtaylik:
Ma'lumotlar bazasi - ma'lum tartibda saqlanadigan ma'lumotlar to'plami. Ma'lumotlar bazasini hujjatlar saqlanadigan shkaf bilan taqqoslash mumkin. Boshqacha qilib aytganda, ma'lumotlar bazasi ma'lumotlar omboridir. Ma'lumotlar bazalarini boshqarish tizimlari (MBBT) bo'lmaganida, ma'lumotlar bazalarining o'zi bilan hech narsa qilib bo’lmas edi.
Ma'lumotlar bazasini boshqarish tizimi - bu ma'lumotlarga kirishni ta'minlaydigan, ularni yaratishga, o'zgartirishga va o'chirishga imkon beradigan, ma'lumotlar xavfsizligini ta'minlaydigan dasturiy vositalar to'plamidir. Bu tizimdagi barcha jarayonlar maxsus til - SQL orqali amalga oshiriladi.
SQL-bu tuzilgan so'rovlar tili bo'lib, uning asosiy vazifasi ma'lumotlar bazasiga ma'lumotlarni o'qish va yozishning oddiy usulini taqdim etishdir.
Shunday qilib, ma'lumotlar bazasi bilan ishlashning eng oddiy sxemasi quyidagicha ko'rinishga ega:
Ma'lumotlar bazasi strukturasi
Ma'lumotlar bazasini yaratish orqali biz har qanday kombinatsiyada kerakli ma'lumotlarni olish uchun turli xil xususiyatlar bo'yicha ma'lumotlarni tartibga solishga intilamiz. Buni faqat ma'lumotlar strukturalangan bo'lsa amalga oshirish mumkin. Strukturalash-bu ma'lumotlarni taqdim etish usullaridir. Tuzilishga qarab, ma'lumotlar bazalari ierarxik, to’r, relyatsion, ob'ektga yo'naltirilgan va gibrid modellari mavjud. Bugungi kunda eng ommabop-bu relyatsion tuzilma, shuning uchun biz qolganlarini faqat eslatib o'tamiz:
|
| |
