International Conference on Developments in Education, Sciences and Humanities
Hosted from Washington, DC USA
https:
econferencezone.org March 20
th
-21
st
2022
1
BINO VA INSHOOTLARNI BARPO ETISH TEXNOLOGIYASI
Qurbonov Jahongir Komiljon o’g’li
Jizzax politexnika instituti “Arxitektura va qurilish” fakulteti
“Bino va inshootlar qurulishi” yo’nalishi II-bosqich talabasi.
Annotasiya: Maqolada bino va inshootlarni barpo etish texnologiyasi haqida tahlil qilingan.
Kalit so’zlar: Bino, inshoot, texnologik loyiha.
Texnologik loyihalashning vazifasi,
qurilish jarayonlarini, ishlarni, umuman bino va
inshootlarni barpo etishda ma’qul texnologik yechimlarini va yetarli
tashkiliy sharoitlarini
aniqlashga qaratilgandir. Ishlarni loyihalashning maqsadi, qurilayotgan ob’yektning sifatini
ta’minlagan holda muljallangan muddatda bajarilishini ta’minlovchi
ishlarni bajarish
texnologiyasini va tashkil etishini tanlashdir. Bunda namunaviy loyihalar bazasidan foydalanish,
bino karkasini barpo etishda va barcha pardoz ishlari siklini bajarganda industrlashtirish usullarini
qo’llash, majmuaviy mexanizatsiyalashtirish va ilgor elektr, qo’l asboblaridan foydalanish hisobiga
ma’qul yechimga erishish mumkin. Qurilishni texnologik loyihalash quyidagilarni o’z ichiga oladi:
• qurilishni tashkil etish loyihasi (QTEL);
• ishlarni bajarish loyihasi (IBL);
• murakkab qurilish jarayonlari uchun texnologik xaritalar;
• mehnat jarayonlarining
xaritalari;
• operatsiyalarni bajarishning texnologik sxemalari.
Qurilishni tashkil etish loyihasi (QTEL) inshoot loyihasining yoki texno-ishchi loyihasining
asosiy tarkibiy qismidir. Ikki bosqichli loyihalashda ketma-ket, ya’ni loyiha va ishchi hujjatlar
bosqichi
bajariladi; ayrim alohida barpo etiladigan ob’yekt uchun loyihalash texno-ishchi loyiha
sifatida bir bosqichda ishlab chiqilishi mumkin.
QTEL ob’yekt qurilishi davomiyligini, uning tannarxi, material va kerakli uskunalarga bo’lgan
talablarini aniqlaydi.
QTELni bosh loyiha tashkiloti yoki uning buyurtmasi asosida loyihaning qurilish qismini
loyihalovchi tashkilot bajaradi. Yirik va murakab yangi konstruksiyali ob’yektlar uchun QTELning
ayrim bo’limlarini ixtisoslashgan tashkilotlar ishlab chiqishi mumkin.
QTEL ob’yektdagi barcha inshootlar majmuasini qamrashi kerak
va majmua qurilishining
to’liq davriga mos ravishda ishlab chiqilishi kerak. Agar yirik ob’yektni barpo etilishi qismlar yoki
navbat bilan amalga oshirish nazarda tutilgan bo’lsa, u holatda QTEL butun ob’yekt uchun yoki
majmuani ayrim navbatlari uchun mustaqil yanada aniqroq holda ishlab chiqilishi nazarda tutiladi.
Ishlarni bajarish loyihasi (IBL) binoning to’liq qismiga, binoni barpo etishning ayrim sikllariga va
murakkab qurilish ishlariga ishlab chiqiladi. IBL ishlar bajarilishini boshlanguniga qadar bosqichda
yaratilishi kerak.
Har bir ob’yektni qurilishi faqat QTEL yoki IBL da qabul qilingan echimlar asosida amalga
oshirilishi kerak. Texnologik xaritalar murakkab qurilish jarayonlari va oddiy qurilish ishlari uchun
ishlab chiqiladi. Mexnat jarayonlari xaritalari oddiy texnologik jarayonlarni bajarish uchun
tayyorlanadi.
Texnologik sxemalar ishchilarga ayrim operatsiyalar bajarilishini ma’qul yo’llarini
tushuntirish uchun loyihalanadi QTEL va IBL ni tayyorlashning o’ziga xos xususiyatlari Qurilishni
tashkil etish loyihasi tarkibiga kiradi:
• kapital mablag’ va qurilish-montaj ishlari hajmlarining alohida ob’yektlar bo’yicha
taqsimlanishini e’tiborga olgan holda, majmuani tashkil etuvchi barcha bino va inshootlarni barpo
etish muddatlari va navbatlarini aks ettiruvchi kalendar(taqvimiy) rejasi.
Majmua qurilishida
ishlarni tayyorlov davri uchun alohida kalendar reja ishlab chiqiladi;
