Journal of Advanced Research and Stability
Volume: 02 Issue: 08 | August - 2022 ISSN: 2181-2608
www.sciencebox.uz
55
BIOMETRIK AUTENTIFIKATSIYALASH TIZIMLARI
Fozilov Shavkatjon Ibrohimjon o’g’li
NamDU. O’qituvchi
Yo’ldosheva Maftuna Zokirjon qizi
NamDU. Magistrant
Annotatsiya: Ushbu maqolada foydalanuvchilarni biometrik autentifikatsiya asosida
haqiqiyligini tekshirish tahlil qilingan.
Kalit so’zlar: autentifikatsiya, biometrik, barmoq izi, yuz, ovoz, ko’z, elekton imzo.
Barmoq izlari yordamida biometrik autentifikatsiyalash. Biometrik tizimlarning aksariyati
identifikatsiyalash parametri sifatida barmoq izlaridan foydalanadi (autentifikatsiyaning
daktiloskopik tizimi). Bu tizimlar XX asrning 60-yillarida kirib kelgan bo’lib,
jinoyat ishlari
bilan shug’ullanuvchi organlar foydalangan.
Bunday tizimlar sodda va qulay, autentifikatsiyalashning yuqori ishonchliligiga ega.
Bunday
tizimlarning keng tarqalishiga asosiy sabab barmoq izlari bo’yicha katta ma’lumotlar ba’zasining
mavjudligidir. Bunday tizimlardan dunyoda asosan politsiya, turli davlat va ba’zi bank
tashkilotlari foydalanadi.
Autentifikatsiyaning daktiloskopik tizimi quyidagicha ishlaydi. Avval foydalanuvchi ro’yxatga
olinadi. Odatda, skanerda barmoqning turli xolatlarida skanerlashning bir necha variant
amalga
oshiriladi. Tabiiyki, namunalar bir–biridan biroz farqlanadi va
qandaydir umumlashtirilgan
namuna, «pasport» shakllantirilishi talab etiladi. Natijalar autentifikatsiyaning ma’lumotlar
bazasida xotirlanadi. Autentifikatsiyalashda skanerlangan barmoq izi ma’lumotlar bazasidagi
«pasportlar» bilan taqqoslanadi.
Hozirgi kunda 3 xil barmoq izlarini olish texnologiyasi mavjud:
optik nurlar orqali barmoq izini olish(FTIR ya’ni optik qurilmalar);
yarim o’tkazgichlar orqali(termoskanerlar);
ultratovushlar.
Bularning barchasi bir xil prinsipda ishlaydi ya’ni bir xil matematik
algoritmlar va olingan
natijalarni bir biri bilan solishtirish.
Barmoq izlarining skanerlari. Barmoq izlarini skanerlovchi an’anaviy qurilmalarda asosiy
element sifatida barmoqning xarakterli rasmini yozuvchi kichkina optik kamera ishlatiladi(1-
rasm). Ammo, daktiloskopik qurilmalarni ishlab chiqaruvchilarning ko’pchiligi
integral sxema
asosidagi sensorli qurilmalarga e’tibor bermoqdalar. Bunday tendentsiya barmoq izlariga
asoslangan autentifikatsiyalashni qo’llashning yangi
sohalarini ochadi
