Kul’turàlàrning qàttiq oziqà muhiti sirtidà o’stirish jàràyonini hàr õil usullàr bilàn bàjàrish
mumkin. Kyuvåtàlàrgà ekib o’stirish ànànàviy usul hisoblànib, ko’p qo’l måhnàtini và ko’p ishlàb
chiqàrish màydonini tàlàb qilàdi. Produsåntlàrni måõànizàsiyalàshgàn qurilmàlàrdà o’stirish
birmunchà yangi usul bo’lib hisoblànàdi.
Kyuvåtàli o’stirish usulining elåmåntàr yachåykàsi bo’lib oddiy ruõlàngàn tåmir tunikàdàn
yasàlgàn usti ochiq yoki yopiq và bàlàndligi 20-50 mm li 0,25-0,50 m
2
màydongà egà bo’lgàn
idish
tàshkil qilàdi. Bu idishning tàg qismi tåshikli yoki tåshiksiz bo’làdi.
Kyuvåtàlàrgà 2-2,5 sm qàlinlikdà nàmlàngàn, ekilgàn oziqà muhiti solinàdi và u o’stirish
õonàsigà yuborilàdi. Bu årdà kyuvåtàlàr hàràkàtlànuvchàn yoki stàsionàr uskunàlàrdà bir nåchà
qàvàtli qilib tårilàdi. hàr bir qàvàt oràsi 10-11 sm bo’làdi. Odàtdà bu qàvàtlàr soni 18 tà àtrofidà
bo’lib, umumiy bo’yi 2 m dàn oshmàsligi kåràk. Birinchi kyuvåtà 20-25 sm bàlànlikdà o’rnàtilàdi.
hàmmà tåmir uskunàlàr kàrroziyagà qàrshi màtåriàl bilàn qoplàngàn bo’lishi lozim. Kyuvåtàlàrni
o’stirish õonàsigà bo’shàtishdà ulàr formàlin bilàn dizånfåksiya qilinàdi. o’stirish õonàlàri hàr õil
shàkl và ko’rinishdà bo’lishi mumkin. Ko’pinchà ulàr uzun ensiz ikki tomonigà eshik o’rnàtilgàn
yo’làk shàklidà bo’làdi. o’stirish õonàsi tåpàsidà hàvo hàydàsh và hàvoni tozàlàsh moslàmàlàri
o’rnàtilàdi. o’stirish õonàlàridà olib borilàdigàn butun tåõnologik jàràyonlàr 36-90 soàt dàvom
etàdi.
Måõànizàsiyalàshgàn o’stirish qurilmàlàrini yaràtishning imkoniyatlàri oziqà muhiti
qàvàtlàrining oràsidà hàvoning yaõshi àylànishi, zichlàshib qolmàsligi yoki tåzdà qurib qolmàsligi
kàbi tàlàblàr bilàn chåklàngàn. SHu bilàn birgà ulàrni shundày qurish kåràkki, àgàrdà
o’stirilàyotgàn mikroorgànizmlàr ifloslànib qolsà, o’stirish tizimini to’õtàtmàsdàn shu årdàgi
ifloslàngàn oziqà muhitlàrini båmàlol àlmàshtirish và stårilizàsiya qilish imkoniyatlàri bo’lishi
kåràk. Bundày nisbàtàn yaõshi qurilmàlàrgà Djåffris, Õristånsån, Àndårkoflår, Vàlårshtåyn,
chåõoslovàkiya và VNIIFS, VNII biotåõnikà và boshqàlàr ishlàb chiqàrgàn uskunàlàrni
kiritish
mumkin (2 – rasm).
Djåffris và Õristånsån qurilmàlàri tuzilishi jihàtidàn bir-birlàridàn sàl fàrq qilsàdà, ishlàsh
måõànizmi hàràkàtlànuvchàn tàsmà yoki trànsportårgà àsoslàngàn và hàr bir o’stirish jàràyoni to’liq
bàjàrilàdi. Låkin bu qurilmàlàrdà ifloslànish hodisàsi ruy bårsà butun boshli tizimni to’õtàtish và
hàmmà qismlàrini stårilizàsiya qilish kåràk bo’làdi.
Mikroorgànizmlàrni måõànizàsiyalàshgàn o’stirishning Àndårkoflår, Vàlårshtåyn và
chåõoslovàkiya qurilmàlàridà o’stirishni uzluksiz olib borish, hàr bir qism và jihozlàrni àlohidà
stårilizàsiya qilish mumkin và ifloslànish jàràyonidà butun tizimni to’õtàtish shàrt emàs. Ulàrning
sàmàràdorligi sutkàsigà 0,4 tonnadàn 10 tonnagàchà bo’lishi kuzàtilgàn.
2-rasm.
Mikroorganizmlarni yuza qismga ekish usulining texnologik chizmasi.
1-donador komponentlarning pnevmotransporti; 2- bunker; 3- voroshitel; 4-shnek; 5-kepak
pnevmotransporti; 6- chiquvchi gazlarni tozalash uchun siklonlar; 7- ventelyator; 8-kepakni
avtomatik
me’yorlovchi uskuna; 9- donador komponentlar sterillizatori; 10-suv sterillizatori; 11-issiqlik
almashtiruvchi; 12- steril suv o’lchagich; 13-me’yorlovchi (dozator); 14-xlorid kislota to’planuvchi idish;
15-suyultirilgan xlorid kislotani o’lchov
uskunasi; 16-ekish suspenziyasi uchun idish; 17-stol; 18-
kyuvetalarga joylash; 19-kyuvetalarni ketma-ket joylashtirish
uchun javonlar; 20-o’stirish kamerasi; 21-
sovutgich; 22-dastlabki
tozalash uchun filtr; 23-mikrobiologik iflonishlarni tozalash uchun filtr. 24-tayyor
kulturalar uchun javonlar; 25-javonlarni yuvish joyi; 26-javonlarni sterillash; 27-kyuvetalardan quyib
olish; 28-ifloslangan kyuveta; 29-kyuvetalarni yuvish; 30-toza kyuveta; 31-kyuvetalarni sterillash
kamerasi; 32-steril kyuvetalar; 33-maydalagich uskuna.
