|
Sinusoidal tok zanjiridagi parallel ulangan induktivlik, sig‘im va aktiv qarshilik
|
| bet | 4/6 | | Sana | 18.12.2023 | | Hajmi | 0,64 Mb. | | #122375 |
Bog'liq 2-ma’ruza. Bir fazali o’zgaruvchan tok zanjirlari. Mavzu rejasiSinusoidal tok zanjiridagi parallel ulangan induktivlik, sig‘im va aktiv qarshilik.
Sxema parallel ulangan induktivlik, sig‘im va aktiv qarshilikdan iborat(2.13-rasm).
2.13-rasmdagi sxemaga sinusoidal o‘zgaruvchan kuchlanish ulangan.
Sxemaning kirishidagi tokni aniqlaymiz. Kirxgofning birinchi qonuniga asosan:
(2.29)
Bu yerda
; (2.30)
Aktiv o‘tkazuvchanlik
(2.31)
Umumiy zanjirda tok faza jihatdanifodalaymiz:
(2.32)
Bu yerda induktiv o‘tkazuvchanlik.
sigimli o‘tkazuvchanlik bo‘ladi.
Kuchlanishlar rezonansi.
Kuchlanishlar rezonansi RLC - ketma-ket ulangan zanjirida paydo bo‘ladi(2.14-rasm).
2.14-rasm.
Rezonansning paydo bo‘lishi sharti manba chastotasining rezonans chastotasiga tengligidan vujudga keladi w=wr, keyin induktiv va sig‘im qarshiliklar ham teng bo‘lish kerak XL=XC, ular ishoralari bo‘yicha qarama-qarshi, natijada reakti qarshilik nolga teng bo‘ladi. G‘altakdagi kuchlanish UL va kondensatordagi kuchlanish UC faza bo‘yicha qaramaqarshi va bir-birini kompensatsiyalaydi. Zanjirdagi to‘la qarshilik aktiv qarshilikka teng R, o‘z navbatida zanjirdagi tokning kattalashishiga, elementdagi kuchlanish ortishiga olib keladi. Rezonansda UC va UL kuchlanishlar biroz manbadagi kuchlanishidan ko‘proq bo‘lishi mumkin, zanjir uchun xavfli(2.15-rasm).
2.15-rasm.
Chastota ortishi bilan g‘altak qarshiligi ortadi, lekin kondensatorniki kamayadi. Qachondir manbaning chastotasi rezonansga teng bo‘lsa, zanjirning to‘la qarshiligi kichkina bo‘ladi. Zanjirdagi tok maksimal bo‘ladi(2.16 – rasm).
2.16 – rasm
Tenglikka ko‘ra induktiv va sig‘im qarshilikdan rezonans chastotani topamiz
(2.33)
Yozilgan tenglamadan kelib chiqib, xulosa qilish mumkin, tebranma konturdagi rezonansga manbaning tok chastotasini o‘zgartirgan holda yoki g‘altakning va kondensatorning parametrlarini o‘zgartirgan holda erishish mumkin. Bilish kerakki, RLC zanjiri ketma-ketligida, g‘altak va kondensatorning o‘zaro energiya almashinishi manba orqali amalga oshiriladi. Zanjir analizi, parallel ulangan rezistor, kondensator va induktivlik g‘altagi RLC-zanjiri, rezonans tokidan tashkil topadi.
|
| |
