|
Tabiiy gazdan foydalanish sohalari
|
| bet | 3/4 | | Sana | 22.05.2024 | | Hajmi | 169,34 Kb. | | #250611 |
Bog'liq BaxtigulTabiiy gazdan foydalanish sohalari:
Tabiiy gazlar xam kimyo sanoati uchun o`ta muxim xomashyo bo’lib xisoblanadi. Xozirgi kunda sun’iy kauchuk, spirtlar, yuqori sifatli motor yoqilg’ilari, a’lo navli qurumlar, eritgichlar, sun’iy tolalar, polietilen, katron va boshqa o’nlab maxsulotlar olinmoqda.
Tabiiy gaz inson hayotining ko'plab sohalarida zarur bo'lgan haqiqiy xazinadir, masalan:
Gaz dvigatellari;
Quruqlikdagi transport uchun yoqilg'i;
Maishiy ehtiyojlar (isitish va pishirish);
Qurol ishlab chiqarish;
O'g'it ishlab chiqarish;
Inert muhitlarni yaratish;
Neft va tog'-kon sanoati;
Plastmassa ishlab chiqarish.
Umuman olganda hayotimizda kerak bo’ladigan har qanday mahsulotlarning ko’p qismini gazlar tashkil etadi.
Texnologik qism
Tabiiy gazlarni namsizlantirish
Suvga sezgir bo’lmagan katalizatorlarni qo’llash bilan boradigan katalitik qayta ishlashga gazni yuborganda yoki keyinchalik past haroratli rektifikasiyalash o’tkazilishi kerak bo’lganda (masalan, etilenni ajratib chiqarish bilan) qo’llaniladi. Bunda gazning zarur bo’lgan quritish darajasi nafaqat keyinchalik qayta ishlaganda suvning mumkin bo’lgan kondensasiyalanish sharoitlari bilan aniqlanadi, balki gidratlar hosil bo’lishi mumkinligi bilan hali aniqlanadi (uglevodorod va suv molekulalarining kompleks birikmalari). Quritishni ham suyuq (glikollar) ham (asosan) qattiq yutuvchilar (kislotaga chidamli seolitlar) ni qo’llab o’tkazadilar. Tozalash–kimyoviy qo’shimchalarni uglevodorodlardan chiqarib yuborish yoki ularni zararsiz kimyoviy birikmalarga aylantirish. Qo’shimchalar deb shunday kimyoviy birikmalarga aytiladikim ularning mavjudligi muayyan uglevodorodlarni qo’llaganda zarar keltiradi. Ulevodorod gazlarning oqimidan chiqarib yuborishni kerak bo’lgan ko’pincha qo’shimchalar masalan vodorod sul’fid (N2S), merkaptanlar (RSH) va naften kislotalar kislotali birikmalar bo’lib hisoblanadi. Ularni ishqor eritmasi bilan chiqarib yuborish mumkin, ishqor uglevodorodlarda erimaydi, oson tortiladi va uncha qimmat turmaydi. Demak, ishqor eritmasi qullay tozalash agenti bo’lib hisoblanadi. Kislotali miqdoriy reaksiyalar quyidagi tenglamalar bo’yicha sodir bo’ladi.
CO2+NaOH=Na2CO3+H2O
H2S+2NaOH=Na2S+2H2O
RSH+NaOH=RSNa+H2O
RCOOH+NaOH=RCOONa+H2O
Vodorod sul’fid va oltingugurtli birikmalarni hamma vaqt ham miqdoriy tozalash bilan chiqarib yuborib bo’lmaydi, chunki oltingugurtli og’ir neftni 180 qayta ishlaganda bu birikmalar katta miqdorda gazlarda saqlanadi. Хom ashyo sifatida suyuq gazlar qo’llaniladigan katalitik jarayonlardagi katalizatorlarning ishini vodorod sul’fid yomonlashtiradi, uning suyuq maishiy gazda mavjudligi yo’l qo’yib bo’lmaydigan hol. Faol oltingugurtli birikmalarning mavjudligi gazni qayta ishlash qurilmalarning jihoziga zararli ta’sir ko’rsatadi, apparatlar va quvurlarning faol korroziyasini keltirib chiqaradi.
|
| |
