30-mavzu: Hosila va yordamchi andozalarni tayyorlash.
Reja:
1.Asosiy andozalar.
2.Hosila andozalar.
3. Yordamchi andozalar.
Tayanch iboralar:
andoza, asosiy, yordamchi, hosila, ikkilamchi, gazlama,standart, ishchi
andoza.
Yordamchi andazalar kiyim detallarining asosiy va ikkilamchi andozalaridan foydalanib
tayyorlaiadi.
Asosiy va ikkilamchi etalon-andozalarga hamda ish andozalariga texnik talablarga muvofiq
quyidagi belgilar qo’yiladi: gazlamaning bo’ylama yo’nalishini ifodalovchi chiziq — tanda
ipi yo’nalishi (T. I); bo’ylama yo’nalishdan chetga
chiqish chiziqlari; uloq tushadigan
joylarda ularning minimal va maksimal kengligini ko’rsatuvchi chiziqlar (kiyimlarning
tarmoq standartiga muvofiq); bir-biriga ulanadigan detallarning juftlashtiriladigan
joylaridagi kontrol kertiklar.
Yordamchi andazalarda cho’ntaklar, vitochkalar, burmalar,izmalar, tugmalar va hokazolar
o’rni ko’rsatiladi.
Asosiy, ikkilamchi va yordamchi etalon-andazalarning hamda ish andozalarining barcha
komplektlarida kesiladigan joylardagi chiziqlar bo’yicha (andozaning chetidan 1 mm
qochirib) 8—10 sm oralatib tamg’a
bosiladi yoki chiziq chiziladi; tamg'a va chiziqlar
andozaning eskirish darajasini tekshirnb turish uchun kerak.
Andozaning birida, odatda kiyim oldining detalida, barcha detallar va andozalarning
vazifasi bo’yicha spetsifikatsiyasi tuziladi. Tarmoq standartiga
muvofiq ruxsat etiladigan
detallar andozalariga (ostki yoqa, podbortlar, yenglar astari va hokazolarga) yo’l
qo’yiladigan uloqlar chiziladi.
Ish andozalarida kesish aniqligidan yo’l qo’yiladigan chetga chiqishlarni ko’rsatib
qo’yish maqsadga muvofiq. Kiyimning nihoyat darajada aniq bichilishi
talab qilinadigan
joylarida (yoqa o’mizi, yelka zihlari, yeng o’mizi, yeng boshi) yo’l qo’yiladigan
chetga
chiqishlar ±0,1 sm ga teng; ustki detallarning boshiqa joylaridagi yo’l qo’yiladigan chetga
chiqishlar ±0,25 sm, astar va oraliq materialdan tayyorlanadigan detallarda ±0,4 sm ni
tashkil etadi.
Kiyimlarning ko’pchiligi harakatchan to’rsimon strukturali gazlamadai tikiladi.
Kiyish jarayonida gazlama strukturasi o’zgarib, kiyimning formasi buzilishi mumkin. Buni
oldini olish uchun kiyim detallarini
shunday bichish kerakki, asosiy chuzuvchi kuchlar
gazlamaning tanda iplari bo’ylab yo’nalsin. Buning uchun yuqorida aytib o’tilgan
belgilardan tashqari, kiyimning xar bir detalida tanda ipining yo’nalishi va bu yo’nalishdan
yo’l qo’yiladigan chetga chiqishlar ko’rsatiladi. Tanda ipi yo’nalishidan
chekli chetga
chiqishlar material tolasining tarkibiga,
strukturasiga, materialning tuzilish zichligiga,
kiyimning konstruktsiyasi, vazifasi va hokazolarga bog’liq.
