Book · April 020 citations reads 71 author

93 
Avtomobil detallarini bo‘yalayotgan joy havosi bo‘yoqlarning mayda 
zarralari va bo‘yoq tarkibidagi erituvchilar bug‘lari bilan ifloslanadi. Buning 
natijasida bu erda mehnat qiluvchi ishchilar organizmiga zararli ta’sir etuvchi va 
yong‘in jihatdan xavfli bo‘lgan bo‘yash materiali tumani hosil bo‘ladi. Shuning 
uchun bo‘yash ishlarini boshlashdan oldin barcha ishchilar bo‘yash jarayonidagi 
texnika xavfsizligi va yong‘in xavfsizligi qoidalari bo‘yicha yo‘riqnomadan 
o‘tkazilishlari lozim. 
Bo‘yash ishlari bajariladigan lak-bo‘yoq materiallari tayyorlanadigan va 
saqlanadigan xonalarda chekish, payvandlash ishlarini va shuningdek uchqun 
chiqishi xavfi bo‘lgan boshqa ishlarni bajarish qat’iyan taqiqlanadi. 
Lak-bo‘yoq materiallarini saqlash va tashishda yopiq taralardan foydalanish 
maqsadga muvofiq. Bo‘sh taralarning og‘zi doimo berk holda bo‘lishi va lak-
bo‘yoq materiallari omboridan tashqarida, ishlab chiqarish binosidan kamida 20 m 
uzoqlikda saqlanishi lozim. 
Taralarni lak-bo‘yoq materiallaridan to‘liq bo‘shatilganligini nazorat 
qilishda gugurt yordamida yoritish qat’iyan taqiqlanadi. Taralar erituvchi 
bug‘laridan obdan tozalangandan keyingina ularni ta’mirlashga ruxsat etiladi. 
Alyuminiy kukunini nam tegmaydigan xonada saqlash lozim, chunki aluminiy 
kukuniga nam tekkanda u o‘z-o‘zidan alangalanishi mumkin. Moy va lak-bo‘yoq 
materiallari tekkan artish-tozalash materiallarini yopiq metall qutilarda saqlash va 
ish smenasi oxirida xonadan tashqariga olib chiqib tashlash talab etiladi. 
Bo‘yash bo‘limi xonalari yorug‘, toza va changsiz bo‘lishi lozim. Bo‘yash 
xonasining konstruktiv elementlari va to‘siqlari (devorlari, shifti, poli va 
boshqalar) yong‘in ta’siriga chidamli bo‘lishi lozim. Xona devorining ichki 
yuzasiga 2,4 m balandlikkacha maxsus plitka yopishtirilishi, poli esa mustahkam, 
yonmaydigan va sirpanchiq bo‘lmasigi, shuningdek, iflosliklardan oson 
tozalanadigan materialdan bo‘lishi kerak. Xona harorati 15—16°C dan past 
bo‘lmasligi, havoning solishtirma namligi esa 60 foizdan ortiq bo‘lmasligi lozim. 
Xona past bosimli havo yoki suv yordamida isitilishi lozim. Suv yordamida 

94 
isitishda isitish asboblarining sirtqi yuzalari harorati 90°C dan yuqori bo‘lmasligi 
lozim. 
Elektr jihozlari bilan ishlaganda juda ham ehtiyot bo‘lish lozim. Tanaffus 
paytlarida, jihozni bir joydan ikkinchi joyga siljitilganda, shuningdek jihoz 
ozginagina nosozlikka ega bo‘lganda ham elektr tarmog‘idan uzilishi lozim. Elektr 
jihozlarini ish paytida o‘zgartirish yoki sozlash taqiqlanadi. 
Avtobus saloni ichini bo‘yashda uning eshiklari, oynalari va lyuklari ochiq 
holda bo‘lishi lozim. 
«Bo‘yash sexlari uchun texnika xavfsizligi va ishlab chiqarish sanitariyasi 
qoidalari va me’yorlari»ga binoan bitta bo‘yash kamerasida nitrotselluloza va 
alkidli materiallarni ishlatish taqiqlanadi. Agar ulardan birin-ketin ishlatish zarurati 
paydo bo‘lsa, avvalo kamera ishlatilgan bo‘yoq qoldiqlari va havodagi 
aralashmalaridan yaxshilab tozalanishi lozim. 

Download 1,92 Mb.