97
Lak-bo‘yoq materiallari asosida olinadigan qoplamlar chapdan o‘ngga qarab
joylashtiriladigan quyidagi elementlar asosida belgilanadi:
- qoplamning asosiy materialining markalanishi (9825-73Davlat standarti
bo‘yicha);
- tashqi ko‘rinishi bo‘yicha qoplam klassi (rim
raqami bilan I dan VII
gacha belgilanadi);
- qoplamning ekspluatatsiya sharoiti.
bo‘yashda ishlatiladi.
Epoksidli ED
20— 180
251—2
Juda qattiq, atmosfera, moy, benzin,
suv va kimyoviy ta’sirlarga chidamli.
CHidamliligi 60 °C dan +200 °C
gacha haroratlarda saqlanadi. Issiqlik
ta’siriga chidamli.
Nitrotselluloza
li HU,
20
0,5
Moy, benzin va kimyoviy ta’sirlarga
chidamli. O‘t
olish va portlash
xavfiga
ega
emas.
Metall
va
yog‘ochlarni bo‘yashda ishlatiladi.
Dvigatellarni
bo‘yashda
foydalaniladi.
Perxlorvinilli
XB
20-60
1-30,5
Atmosfera va kimyoviy ta’sirlarga
chidamli.
Issiqlik
ta’siriga
chidamliligi past.
Alkidlistirolli
MC
20
2
Juda qattiq. Nam,
moy va benzin
ta’siriga chidamli. Avtomobil va
traktor
dvigatellarini
bo‘yashda
ishlatiladi.
Kauchuklar
KLU
150-180
1
Juda qattiq, elastik, moy va benzin
ta’siriga chidamli. Optik-mexanik
jihozlarni bo‘yashda ishlatiladi.
Kremniyor-
ganik KO
20-150
242
Issiqlik ta’siriga chidamliligi yuqori
(250 — 500°C), moy va benzin
ta’siriga chidamli.
Poliakrilli AK,
AC
20-30
242
Suv, moy va benzin ta’siriga nisbatan
yuqori chidamlilikka ega.
Polivinilatsetall
i B/l
120
4
YOnilg‘i
va moyli muhitda yuqori
haroratlarda ishlaydigan po‘latdan va
aluminiy
qotishmalaridan
tayyorlangan buyumlarni bo‘yashda
ishlatiladi. Suv, moy va benzin
ta’siriga chidamli.
98
Ekspluatatsiya sharoiti bo‘yicha qoplamalar quyidagi guruhlarga bo‘linadi:
P - xona ichida chidamli (avtomobillar-ning ichini bo‘yashda ishlatiladi),
A - atmosfera ta’siriga chidamli (avtomobillarning tashqi sirtlarini
bo‘yashda ishlatiladi),
T- issiqlik ta’siriga chidamli (termik sexlarning jihozlari bo‘yaladi),
E - elektr izolyasion (elektr uskunalari bo‘yaladi),
X-
kimyoviy ta’sirlarga chidamli (akkumulyatorlarni ta’mirlash
uchastkalarining uskunalari bo‘yaladi),
XK- kislotalar ta’siriga chidamli,
XSH - ishqorlar ta’siriga chidamli,
V - suv ta’siriga chidamli (yuvish uskunalarini bo‘yashda),
B - benzin ta’siriga chidamli (yonilg‘i baklari, yonilg‘i
quyish uskunalari
bo‘yaladi),
M - moy va konsistent surkov materiallari ta’siriga chidamli. (dvigatel
karterlari va moy quyish uskunalari bo‘yaladi)
Masalan, moy ta’siriga chidamli melaminoalkidli qizil rangli qoplam
quyidagicha markalanadi: Emal MJ1-12-90, qizil, II, M.
Yengil avtomobillar va yuk avtomobillarini bo‘yashda ishlatiladigan asosiy
lak-bo‘yoq materiallari to‘g‘risida ma’lumot jadvallarda keltirilgan.
