Samfir” rusumli namlikni o’lchash datchiki Ushbu datchik quyidagi xususiyatlarga ega;
• datchikning egiluvchanlik kirish yo’li: suyuklikni napori va sathini o’lchash;
• turli kirish yo’llari: 4-20 mA, raqamli signallar;
• bosimni o’lchashning katta diapazoni;
• o’lchashning yuqari aniqligi: ± 0.04% / 0,075% shkalalar; • ko’rsatishning
yuqori stabilligi;
• temperatura bo’yicha avtomatik korrektirovka;
• turli parametrlarni o’rnatish imkoniyati: nol ,shkala va h.k.;
58
• o’z-o’zini diagnostika qilish funksiyasi;
• HART protokol bo’yicha raqamli aloqa;
• bajarish: portlashdan himoyalash qobig’i va uchqundan xavfsiz zanjir;
• suyuqkristalli displey (5 belgili);
• shkalani sozlashning keng diapazoni (100 : 1);
• avariya holatini xabardor etish.
Avtomatlashtirish jarayonida boshqaruv ob’ektiga o’rnatilgan yana bir qurilma
ijrochi mexanizm (IM) bo’lib hisoblanadi. Bunday qurilma sifatida pnevmatik
yoki dvigatelli elektr ijrochi mexanizmini qo’llash mumkin. Ushbu mexanizm
sozlagichli organning harakatga keltirish prinsipiga asoslanadi (sozlagichli
organ sifatida vintel, klapan, shiber, siljitgich, kran va h.k. qatnashishi mumkin).
Gеnеrаtоrli dаtchiklаr. Gеnеrаtоrli dаtchiklаr rоstlаnаyotgаn pаrаmеtrlаr tа`siridа o’zlаri
prоpоrtsiоnаl E.Yu.K. lаr hоsil qilаdi. Ulаr elеktr enеrgiyali mаnbаgа ulаnаdi.
Misоllаr: tеrmоpаrаlаr, tаxоgеnеrаtоr, pеzоelеktrik dаtchiklаr, fоtоdiоdlаr vа
x.k.
Termojuft
P’ezoelektrik datchik
59
Magnitoinduksion datchik Taxogenerator
Gеnеrаtоrli dаtchiklаrdаn bir nеchа misоllаr ko’rib chiqаylik
.
Ulardan biri
induksion datchik. Induksion datchiklar chiziqli yoki burchakli tezliklarni
E.Yu.K. larga aylantirib berishi uchun xizmat qiladi. Ularni ishlash prinspi
elektromagnit induksiya qonuniga asoslangan. Induksion datchiklarning chiqish
siginali E.Yu.K. bo’lib, uning kattaligi g’altak o’ramlarini kesib o’tayotgan
magnit oqimining tezligiga propartsional. Induksion datchiklarni o’zgarmas
magnit moydonidan foydalaniladi.
O’zgarmas magnit maydoni 2 usulda: o’zgarmas magnitlar yordamida va
o’zgarmas tok o’tayotgan g’altaklarda hosil qilish mumkin
Bunday datchiklarga misol qilib toxageneratorlarni ko’rsatish mumkin.
Ular kichik quvvatli elektr mashinasi bo’lib aylanish tezligini o’lchash uchun
ishlatilinadi. Toxgeneratorni qo’zg’atish cho’lg’ami va yakordan iborat bo’lib,
qo’zg’atish cho’lg’ami magnit maydonini hosil qiladi. Yakor qo’zg’aluvchan
qisim bo’lib, u aylantirilganda, uning cho’lg’amlarida aylanish tezligi
propartsional E.Yu.K. hosil bo’ladi:
n f k E
bu erda
k – mashinaning tuzilishiga bog’liq koeyfitsent,
f – magnit oqimi,
n – yakorning aylanish tezligi.
60
Toxagenerator sezgirligi yuqori ularning chiqish siginali katta quvvatga
ega. Ularning kamchiligi chiqish siganali kattaligini yukning qarshiligiga
bog’liqligidadik.
2.16-rasm.Generatorli datchiklar