Yupqa qatlamli (plyonkali) bug‘latkichlar yuqori temperaturaga chidamsiz eritmalarni quyuqlashtirish uchun qо‘llaniladi. Qurilma trubalari orqali eritmaning bir marta о‘tishi natijasida bug‘latish jarayoni sodir bо‘ladi.
Eritmaning xarakat yо‘nalishiga qarab, kо‘tariluvchi va pastka oqib tushuvchi yupqa qatlamli bug‘latkichlarga bо‘linadi.
Yupqa qatlamli bug‘latkichlar isituvchi kamera va separatordan tarkib topgan bо‘ladi (5-rasm).
Isituvchi kamera trubalari 7...9 m uzunlikda bо‘lib, suv bug‘i yordamida isitiladi.
5a-rasmda kо‘tariluvchi qatlamli bug‘latkich kо‘rsatilgan. Boshlang‘ich eritma uzluksiz ravishda isituvchi kameraning pastki qismiga yuboriladi va trubalarning 20..25% uzunligini tо‘ldirib turadi. Trubalarning qolgan qismi bug‘ - suyuqlik aralashmasi bilan band bо‘ladi.
Ushbu aralashma truba devorida yupqa qatlamli suyuqlikka va uning о‘qida bug‘ agregat xolatiga ajralgan bо‘ladi. Bug‘ oqimi xarakati paytida suyuqlik qatlamiga ishqalanish oqibatida yupqa qatlam turbulizatsiyaga uchraydi va uning yuzasi jadal ravishda yangilanib turadi. Shu omillar xisobiga yuqori issiqlik о‘tkazish koeffitsiyenti va katta bug‘latish yuzasiga erishiladi.
5b-rasmda pastga oqib tushuvchi qatlamli bug‘latkich tuzilishi keltirilgan. Bunday qurilmada boshlang‘ich eritma isituvchi kameraning yuqori qismiga uzatiladi.
Quyuqlashtirilgan eritma, separatorning pastki qismidan chiqariladi.
Yupqa qatlamli bug‘latqichlarning issiqlik almashinish yuzasi 63...2500 m2 bо‘lib, 38 va 57 mm li trubalardan yasaladi.
Isituvchi kameradagi ortiqcha bosim 0,3...1,0 MPa, separatordagi vakuum esa - 93 kPa.
Kamchiliklari; isituvchi bug‘ bosimi tebranib turgan xollarda ishlashi bir tekisda emas. Agar, ish rejimi buzilsa, qurilmani sirkulyatsiyali ishlash rejimiga о‘tkazish mumkin.
Bug'latish - suyuqlik qaynayotganda erituvchining qisman bug'lanishi orqali qattiq
uchuvchan bo'lmagan moddalarning eritmalarini konsentratsiyalash jarayoni.
Bug'laish uchuvchan bo'lmagan moddalarning eritmalarini konsentratsiyalash, eritmalardan sof erituvchini olish (distillash) va erigan moddalarni kristallash uchun ishlatiladi, ya'ni. qattiq shakldagi uchuvchan bo'lmagan moddalar. Bug'lanish jarayonida erituvchi odatda qaynash nuqtasida eritmaning butun hajmidan qisman chiqariladi. Shuning uchun bug'lanish qaynashdan tubdan farq qiladi, ma'lumki, eritma yuzasidan qaynash nuqtasidan past bo'lgan har qanday haroratda sodir bo'ladi. Ba'zi hollarda, bug'langan eritma bu maqsad uchun maxsus moslashtirilgan buglatgichlarda keyingi kristallanishga amalga oshadi.
Bug'langan eritmalarni qaynatishgacha qizdirish uchun tutun gazlari, elektr isitish va yuqori haroratli issiqlik tashuvchilar ishlatiladi, lekin kondensatsiyaning yuqori o'ziga xos issiqligi va yuqori issiqlik uzatish koeffitsienti bilan ajralib turadigan suv bug'lari eng keng tarqalgan.
Bug'lanish jarayoni bug'lanish moslamalarida amalga oshiriladi. Ishlash printsipiga ko'ra, buglatgichlar davriy va doimiy ishlaydiganlarga bo'linadi..
Davriy bug'lanish zavod quvvati past bo'lganda yoki yuqori konsentratsiyalarni olish uchun ishlatiladi. Bunday holda, apparatga berilgan eritma kerakli konsentratsiyaga bug'lanadi, drenajlanadi va apparatga dastlabki eritmaning yangi qismi yuklanadi.
Uzluksiz o'rnatishda dastlabki eritma doimiy ravishda apparatga kiritiladi va bitta tozalangan eritma undan doimiy ravishda chiqariladi.
Bug'lanish vakuum, ortiqcha bosim va atmosfera bosimi ostida amalga oshirilishi mumkin. Vakuumli bug'lanishning bir qancha afzalliklari bor:
Eritmaning qaynash nuqtasini pasaytirish;
Jarayonning harakatlantiruvchi kuchi ortadi;
Past bosimli isitish bug'idan foydalanish mumkin;
Vakuumli bug'lanishning kamchiliklari:
Vakuumli buglatgichlarda qo'shimcha uskunalar bo'lishi kerak: barometrik kondensator, vakuum nasosi, vakuum kollektorlari.
Atmosfera bosimida bug'lanish: ikkilamchi atmosferaga chiqariladi, ammo bug'lanishning eng kam tejamli usuli.
Yuqori bosim ostida bug'lanish jarayonida eritmaning harorati ko'tariladi (ikkilamchi bug'ning harorati ko'tariladi va u boshqa maqsadlarda ishlatiladi.
Bug`latish jarayonida eritmalarning konstentrastiyasi ortadi va natijada uning fizik va issiqlik xossalari o`zgaradi.
Bug`latish qurilmalarini hisoblash, loyihalash va ekspluatastiya qilish uchun muhim bo`lgan eritmalarning ba’zi bir xossalarini ko`rib chiqamiz.
|
