|
“Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar” (Economics and Innovative Technologies) ilmiy elektron jurnaliBog'liq 37 Akbarov 350-359“Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar” (Economics and Innovative Technologies) ilmiy elektron jurnali
http://iqtisodiyot.tsue.uz/journal
352
rivojlantirish t
o‘g‘
risida esa 800 ga yaqin qonun va qonunosti hujjatlar qabul qilingan. Bu
esa davlatimiz tomonidan axborot texnologiyalari va raqamli iqtisodiyot mamlakatni
rivojlantirishning strategik ahamiyatga ega b
o‘
lgan sohalari qatorida muhim
o‘
rniga ega
ekanligidan dalolat beradi.
Sohadagi yangiliklarga bo’lgan talab, fan va texnologiyalarning o’zaro uyg’unligi
natijasi o’laroq b
ulutli hisoblash texnologiyalari
g‘
oyasi
o‘
tgan asrning oxirlarida paydo
b
o‘
lgan b
o‘
lsada, raqamli elektron aloqa vositalarining shiddat bilan rivojlanib borishi va
elektron tizimlar foydalanuvchilarining talablari uzluksiz
o‘
sib borishi natijasida 2007-
2008 yillardan boshlab ommaviylashib, tezkorlik bilan rivojlanish bosqichiga
o‘
tdi.
Mavzuga oid adabiyotlar tahlili
Mazkur sohaning asosiy elementlaridan biri b
o‘
lgan Bulutli hisoblash
(ing. Cloud
Computing)
tushunchasi
elektron hisoblash xizmatlarini komputer tarmoqlari orqali yetkazib
berishni nazarda tutadi.
Bunda infrastruktura xizmati eng quyi xizmat turi boʻlib, qolgan
yuqori xizmat turlari quyilarining detallarini yanada abstraktlash asosida quriladi [2, 9].
Kanzas shtati universitetining taniqli professori Roger McHaneyning fikriga k
o‘
ra
“Bulutli hisoblash” iborasining kelib chiqishi “internetda namoyish qilish uchun oqim
jadvallari va diagrammalarida ishlatiladigan “bulut” belgisidan kelib chiqadi. G‘
oya shundan
iboratki, web interfeysga ega b
o‘
lgan har qanday kompyuter hisoblash resurslari dasturlar
va fayllarning ulkan bazasiga kirish huquqiga ega. Nima uchun aynan bulutli hisoblash?
Bulutli hisoblash axborot texnologiyalari sohasidagi mutaxassislari orasida atmosfera
paradigmasini davom ettirish uchun mukammal b
o‘
ron natijasi sifatida q
araladi” [
3].
Hindiston
IT mutaxassislari jamiyati a’zolari, nufuzli olimlar P.Srivastava hamda
R.Khan
o‘
z ilmiy ishlarida bulutli hisoblash texnikasi haqida s
o‘z yuritar ekan, u haqida “suv
molekulalarining t
o‘
plami b
o‘
lgan haqiqiy bulutlar
singari, bulutli hisoblashda “bulut”
atamasi bu tarmoqlar t
o‘
plamidir. Foydalanuvchi istalgan vaqtda bulutli hisoblash
usullaridan cheksiz foydalanishi mumkin.
O‘
zlarining infratuzilmasini yaratish
o‘
rniga,
foydalanuvchilar odatda bulutli hisoblashda internet xizmati uchun vositachi provayderni
afzal k
o‘radilar”, deb ta’kidlaydi
lar [4].
Ushbu texnologiya haqida mahalliy olim T.E.Delov
o‘
zining ilimi ishlarida Bulutli
texnologiyalar tushunchasi
ga “ma’lumotlarni taqsimlangan holda hisoblash
texnologiyasi
b
o‘lib, bunda kompyuter resurslari foydalanuvchiga internet xizmati tarzida taqdim etiladi”
deya ta’ri bergan.
Shunday y
o‘l bilan foydalanuvchiga “virtual” ko‘
rinishdagi hisoblash
resurslari taqdim etiladi va foydalanuvchi
o‘
zining masalalariga qaysi turdagi kompyuter
qanday qilib ishlov berayotganligi, hamda bu ish qay turdagi operatsion tizim
boshqaruvida amalga oshiralayotganligi kabi bir qancha savollarga javob ololmasligi
mumkin va aslida, bu savollarga javob izlashning zarurati ham b
o‘
lmaydi.
Shuningdek,
olim fikricha bugungi kunda bulutli hisoblash (cloud computing) deb atalgan hisoblash
tarmo
g‘
i axborot texnologiyalari sohasidagi Google (GoogleDrive), Yandex (Yandex disk),
Microsoft (OneDrive), Apple (iCloud), DropboxInc, Cisco, Oracle va boshqa k
o‘
plab yirik
kompaniyalar
ning “bulut” serverlari rivojlanayotganiga ahamiyat qaratgan
[5, 10].
Ushbu texnologiya muvaffaqiyatining sirlari qulaylik va kamchiliklari haqida olimlar
M.Butaboev, F.Mulaydinov va boshqalar
o‘
zlarining ilmiy ishlarida bulutli texnologiylarning
rivojlanish jarayonlarini tahlil qilar ekan “
ularni q
o‘
llash turli-tuman imkoniyatlarga ega
hamda infratuzilish, xizmat k
o‘
rsatish va xodimlarga sarflanadigan harajatlarni tejaydi
”
degan xulosaga keladilar. Ahamiyatlisi, bultli texnologiyalarning
kamchiliklari sifatida
“
foydalanuvchining xizmatlarini yetkazib beruvchi tashkilotga t
o‘
liq bo
g‘
lanib qolishi
”
k
o‘
rsatilgan. Haqiqatan ham, bulutli xizmatni yaratilish tamoyiliga k
o‘
ra korxona faoliyati
|
| |
