Buxoro davlat universiteti

Kirish

Hozirgi kunda kompyuter olami juda katta tezlik bilan rivojlanib bormoqda. Bunga juda ko‘p sabablar bor. Eng asosiy sabablardan biri bu — kompyuter orqali inson tomonidan bajariladigan ishlarning deyarli barchasi bajarilmoqda. Nafaqat bajarilmoqda, balki osonlik va tez bajarilmoqda. Undan tashqari maromiga yetkazilib, ishlar bitkazilmoqda.

Uzoq o’tmishdayoq o’zbek xalqining ilg’or mutafakkirlari olib borgan tadqiqotlar, ularning amalga oshirgan kashfiyotlari jahon, umuminsoniyat fani va madaniyatining oltin xazinasini tashkil etadi. Bilimlar xazinasini ochgan buyuk ajdodlarimizning nomlari butun dunyoda mashhur. Bular buyuk matematik va astronomlar al-Xorazmiy, Farg’oniy, Javhariy, Marvaziy, Ulug’bek: faylasuf va ilohiyotchi-huquqshunoslar: Forobiy, Imom Buxoriy, Imom Termiziy, Marg’inoniy, Nasafiy: qomusiy olimlar Beruniy, Ibn Sino, tilshunos-shoirlar: Koshg’ariy, Yusuf Xos Hojib, Zamaxshariy, Alisher Navoiy, tarixchilar: Bobur Mirzo, Abulg’ozi Bahodirxon, Ogahiy va boshqa ko’pgina ulug’ zotlardir.

Hozir O’zbekiston Markaziy Osiyodagi yirik ilmiy markazdir. Bu markaz tadqiqot uchun zarur bo’lgan rivojlangan moddiy asosga, keng ilmiy fondga, malakali ilmiy kadrlarga ega. Ularning mehnati butun dunyoda e’tirof etilgan. Fan sohasida 46 mingga yaqin kishi band bo’lib, shulardan 2,8 mingi fan doktori va taxminan 16,1 mingi fan nomzodidir. Birinchi marta O’zbekiston Respublikasining Oliy attestatsiya komissiyasi tuzildi. Uning vazifasi yosh ilmiy kadrlar tayyorlashdir. Ayni vaqtda fanning 20 tarmog’i bo’yicha yuqori malakali ilmiy kadrlar tayyorlanmoqda.

O’zbekiston Respublikasidagi Internet tarmog’ining rivojlanishi. Respublikamizda milliy Internet-segmentini rivojlantirish bo’yicha ishlar O’zR Vazirlar Mahkamasining “Kompyuterlashtirishni yanada rivojlantirish va axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish chora-tadbirlari to’g’risida” 2002 yil 6 -iyundagi 200-son qarori bilan tasdiqlangan “2002-2010 yillarda kompyuterlashtirish va axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini rivojlantirish dasturi”ga asosan amalga oshirilmoqda.

Respublika telekommunikatsiya tizimlarini modernizatsiya qilish va rivojlantirish bo’yicha loyihalarni amalga oshirish natijasida mamlakatimiz aholisining keng qatlamlari uchun Internet xizmatlaridan foydalanish borgan sari yengil bo’lib bormoqda. Hozirgi vaqtda respublikamizda Internet foydalanuvchilarining umumiy soni 7,3 mln. kishidan ortdi, shundan 3,5 mln. kishi, ya’ni 1000ta fuqarodan 111tasi aloqa liniyalari orqali Internetga shaxsiy kompyuterlari orqali ulanadi. Mobil Internet foydalanuvchilarining soni esa hozirgi kunda 3,8 mln. kishini tashkil etadi.

Respublikamizda AKT(Axborot kommunikatsion texnalogiyalar)ni rivojlantirishga bo’lgan katta e’tibor tufayli Internet tarmog’ida milliy resurslar soni yildan yilga ortmoqdan. Hozirgi kunda respublikada .UZ domen zonasida ikkinchi darajali domen nomlarini ro’yxatga olish bo’yicha 7 ta registratorlar faoliyat ko’rsatadi: Tomas, Billur.com, Arsenal-D, Sarkor Telecom, VSS, TV-Inform va Simus.

Milliy axborot resurslarini rivojlantirish bo’yicha hukumat qarorlari va chora-tadbirlar rejasini amalga oshirish natijasida .UZ Milliy domen zonasidagi domen nomlarining soni yildan-yilga ortmoqda. Jumladan, 01.01.2011y. holatiga .UZ Milliy domen zonasidagi domen nomlarining soni 11088 tani tashkil etdi, yil boshiga nisbatan bo’lgan o’sish 16%ni tashkil etdi.

Ma’lumotlarni uzatish, jumladan, Internet tarmog’iga ulash xizmatlarni taqdim etuvchi xo’jalik yurituvchi subektlarning soni bugungi kunda 982 tani tashkil etadi, jamoa foydalanish punktlarining umumiy soni esa 1025taga yetdi.Provayder va operatorlarning aksariyat qismi Toshkent shahrida joylashganligiga qaramay, respublikamizning boshqa hududlari, ayniqsa Samarqand va Buxoro viloyatlarida ham provayder va operatorlar sonining barqaror o’sishi kuzatilmoqda.

Internet tarmog’i vazifasi va undan foydalanish maqsadlari. Internet tarmog’inig vazifasi internet tarmog’i abonetlariga veb-hujjatlarni o’qish, elektron pochta, fayl uzatish va qabul qilish, muloqotda bo’lish, tarmoqda hujjatlarni saqlash va ular bilan ishlash xizmatini ko’rsatish. Internet tarmog’idan axborotlarni almashish, masofaviy ta’lim olish, konferentsiyalar o’tkazish, veb-saytlarni tashkil etish, elektron pochtani joriy qilish, muloqot o’rnatish va shu kabi maqsadlarida foydalanilad.

Mamlakatimiz mustaqilligining yigirma olti yilligi arafasida bu yilni “Xalq bilan muloqot va inson manfaatlari” yili deb e’lon qildilar va bu davlat dasturi doirasida mamlakatimiz ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotida ilm-fanning o’rnini yanada mustahkamlash, akademik faoliyatni har tomonlama qo’llab-quvvatlash yuqori malakali ilmiy kadrlar tayyorlash, ta’lim tizimida amalga oshirilayotgan keng qamrovli islohotlar mazmun-mohiyatini pedagoglarga yetkazish, o‘sib kelayotgan yosh avlodni vatanparvar, har tomonlama yetuk, bilimdon, jismonan baquvvat, ma’nan barkamol etib voyaga yetkazish, o‘quvchilarni kun sayin kengayib borayotgan axborot-ta’lim muhitida mustaqil faoliyat ko‘rsatish hamda axborot oqimidan oqilona foydalanishga o‘rgatishni o‘z oldiga maqsad qiladi.