-chizma. Gravitatsion g’alayonlanish

Ushbu modda galaktikalardagi yulduzlarning galaktika markazi atrofida aylanish chiziqli tezligini tadqiq etish natijasida aniqlangan. Qorong’i modda bo`lmagan modellar yulduzlar xarakati Kepler qonuniga ko`ra galaktika markazidan uzoqlashgan sari ularning chiziqli tezligi kamayib borishi kerak bo`lgan.

Yuqorida aytilganidek, qora tuynuklarni oddiy ko`z bilan ko`rib bo`lmaydi. Shu bois qadimgi astronom olimlarning ilmiy asarlarida ular haqda aniq ma`lumotlar uchramaydi. Faqatgina 1784 yilda ingliz olimi Jon Michell Qirollik jamiyatiga yozgan xatida gravitatsion tortishish kuchi yorug’lik tezligiga teng yoki undan ham baland bo`lgan yirik hajmli koinot jismlari haqidagi qarashlarini bayon etadi. Olim bunday holatda ushbu jismlardan yorug’lik tashqariga chiqa olmasligi, natijada ular ko`zga tashlanmasligini, shuningdek, fazo kengliklarida bu kabi jismlar juda ko`plab uchrashi alohida ta`kidlab o`tadi. Michelldan so`ng matematik tenglamalar, ilmiy faraz va tasavvurlar “mahsuli” bo`lmish noma`lum osmon jismlari mavzusi ma`lum muddat astronomlar diqqat markazidan uzoqda bo`ldi.

Xulosa o`rnida shuni takidlash joizki, gravitatsiya to`lqinlar– o`zida ko`plab sinoat yashirib kelayotgan Koinotning jumboqli hodisasidir. Ko`pgina baxs va munozalarga sabab bo`layotgan ko`p sonli paradoks va muammolarga qaramasdan ishonch bilan aytish mumkinki hozirda javobsiz qolayotgan savollar kelajakda o`z javobini topadi. Bugun 20 asrning boshlarida fanda tub burilishlar boshlangani kabi holat kelib qolindi va katta katta kashfiyotlar yuz bermoqdaki, bu albatta fanni yanada yangi bosqichga olib chiqsa ajab emas.