Buxoro muhandislik-texnologiya instituti “Texnologiyalar va jihozlar” kafedrasi taqdimot

Standartlash elementlari standart so’zi bo’lmagan paytdan boshlab ma’lum bo’lgan. Bunga misol qilib miloddan oldingi qurilish namunalari ishlarida tosh o’ymalarini kerakli o’lchamlarga keltirish dalil bo’la oladi.

Evropa ishlab chiqarishda standartlash birinchi marta XVI-asr o’rtalarida pushkalar uchun snaryadlar tayyorlashda qo’llanilgan. XVIII- asrda standartlash kemalar qurishda, qishloq xo’jaligida, ishlab chiqarishda, mahsulotlariga qo’llanilgan. XIX- asr boshlarida temir yo’lning ochilishi standartlashning rivojlanishiga yangi impuls bo’lib xizmat qildi. Bunda vagonlarning rangi, balandligi, g’ildiraklarning diametri va boshqa elementlar standartlashtirilgan edi.

Standartning vazifasi me’yorlarni joriy qilish, standart mahsulot ishlab chiqaruvchi va iste’mol qiluvchi orasida bog’liqlikni hosil qiladi. Standart moddiy balansni va xalq xo’jaligida proporstiyalikni ta’minlaydi.

Standartning vazifasi me’yorlarni joriy qilish, standart mahsulot ishlab chiqaruvchi va iste’mol qiluvchi orasida bog’liqlikni hosil qiladi. Standart moddiy balansni va xalq xo’jaligida proporstiyalikni ta’minlaydi.

Standart so’zining o’zi ingliz tilidan olingan bo’lib,” Stonde”, ya’ni norma, namuna, o’lchov degan ma’noni bildiradi. Shuning uchun standart deganda biror me’yorning ishlab chiqish va joriy qilish tushuniladi.

Standartlashtirish bu biron sohaning faoliyatini tartibga solish uchun biron qoida yoki qonunni o’rnatish va joriy qilish. Standartlash fan va texnika rivojlanishiga, hamda ilg’or omilkorlikka asoslanadi. Standartlash faqat hozirgi rivojlanishini emas, balki kelgusi rivojlanishni ham belgilaydi. Bu rivojlanish fan va texnika progressi bilan uzluksiz bog’lanishi kerak.