|
Va sulfat kislotalar aralashmasidan foydalanadi, bunday og'ir sharoitlarda funktsional guruh no
|
| Sana | 07.11.2022 | | Hajmi | 168.19 Kb. | | #29442 |
Bog'liq Nitrolash 4 chizma, UzRailways-Ticket-76825222432320, Qovuljonov Javlon Ijodiy talim-4, Azamov Akmal, Документ Microsoft Word, Ishchi dastur, ATEB Mustaqil ta\'lim-2 XAMRAYEV F, Антиқа топишмоқ, 212-карор ЯШИЛ ЧИРОҚ, 41-son Zulfiyaxonim bayonnomasi, xisobot, bulling Soʻrovnoma — копия, --converted-compressed.ru.uz, KentselveKrsalRekreasyonAlanlarnaYnelikKullancTercihlerininBelirlenmesi.tr.uz
Aromatik nitro birikmalari organik kimyoda muhim va ko'p qirrali qurilish materiallari tarkibida bo'lib, ularning hosilalari farmatsevtika, bo'yoqlar, portlovchi moddalar, plastmassalar va materiallar kabi turli xil sohalarda keng qo'llaniladi. Nitratlash usullari ko'pincha nitrat kislota va sulfat kislota yoki N2O5 va sulfat kislotalar aralashmasidan foydalanadi, bunday og'ir sharoitlarda funktsional guruh (NO2-) barqaror bo’ladi. Bundan tashqari, ushbu reaksiya natijasida qoldiq mahsulotlar va qo’shimcha kislotali hosilalar hosil bo'ladi. Nitrolash reaksiyalari nitrat tuzlari va tert-butil nitrit (TBN) kabi yangi nitratlovchi moddalar paydo bo'lishi bilan tez rivojlandi.
So'nggi yillarda olefinlar va arenlarni to'g'ridan-to'g'ri C-H bog’ni nitrolash holatlari tez rivojlandi. Shunga ko'ra, olefinlardan turli xil nitrolovchi moddalar bilan turli xil nitroolefinlar sintez qilindi (1-sxema, A jadval). Bundan tashqari, arenlarni to'g'ridan–to'g'ri C-H bog’ nitrolanishi quyidagi ikkita yo'l orqali ham amalga oshirilishi mumkin: (1) Pd, Cu yoki Rh–katalizlangan aromatik C-H nitratlanishi yo'naltiruvchi guruh ishtirokida (1-sxema, B jadval); (2) fenol yoki aminlarning o’rta - va para-holatida nitrolash (1-sxema, C jadval). Ushbu nitrolash usullari sezilarli o'zgarishlar bilan borgan bo'lsada, geterosikllarning to'g'ridan-to'g'ri nitratlanishi kamdan-kam hollarda uchraydi.
Xinolin n-oksidlari va uning hosilalari tabiiy mahsulotlar tarkibida uchraydi, farmatsevtikada ham keng qo’llaniladi.
Odatda, xinolin-oksidlari C-H bog'lanishini faollashtirish orqali C–2 hosilalarni olish amalga oshirish uchun substrat sifatida ishlatilgan. Shu bilan birga, xinolin n-oksidlarining nitratlanishi odatda aralash kislota ishtirokida C-4 yoki C-8 uglerod atomlarida amalga oshadi (2-sxema). Xinolin n - oksidini yuqorida aytib o'tilgan C2-va C4-hosilalari bilan taqqoslab, nitrolash, shu jumladan, to'g'ridan-to'g'ri C3-almashgan hosilalari kamdan-kam hollarda olingan. C3 holatining elektron zichligi C2 va C4 saytlariga qaraganda bir oz yuqori ekanligini hisobga olsak, elektrofil radikal birikma strategiyasi orqali selektiv C3-funksionalizatsiya usulini ishlab chiqish taxmin qilinmoqda. Erkin radikal va geterosiklik kimyoga bo'lgan qiziqishimizning bir qismi sifatida biz bu yerda to'g'ridan-to'g'ri C3 nitratatsiyasi bo'yicha xinolin n-oksidi TBN yordamida metallsiz sharoitlarda ekologik toza nitratlash reaksiyasini o’tkazdik. Erkin radikal transformatsiyaning selektivligini boshqarish qiyinligi ma'lum bo'lsada, bizning ishlab chiqqan usulda C3 yuqori selektivligini namoyon qiladi va bu yo’nalishdagi izlanishlarni yanada kengaytirilishi mumkin.
Xinolin n-oksidi 1a dastlab turli xil reaksiya parametrlarini tekshirish uchun substrat sifatida tanlangan (1-jadval). 3-nitroxuinolin oksidi 2a MeCNda Pd(OAc)2 va K2S2O8 katalizatorligida nitro (NO2) guruhni hosil qiluvchi manba sifatida NaNO2 ni qo’llab, 50% unum bilan mahsulot ajratib olindi. Biroq, Pd(OAc)2 qo’llanilmaganda ham 2a oz miqdori hosil bo’lganligi kuzatildi.Qiziq tomoni shundaki, TBN nitro manbai va oksidlovchi sifatida ishlatilganda, kerakli 2a mahsulot 77% unum bilan olingan.(tajriba-3 )
Reaksiyalarni kislorod yoki argon atmosferasi ostida o'tkazish reaksiya mahsuloti unuminini mos ravishda 53% va 66% gacha pasayishiga olib keldi (4 va 5 -tajribalar). Reaksiya DCE va toluolda muammosiz davom etdi (6 va 7 yozuvlari). Lekin reaksiya H2O (8-tarjiba) ishtirokida bormadi. E'tiborli jihati, TBN ning ekvivalent miqdorini 3.5 ga oshirilganda reaksiya unumi 94% ga ko’tarilgan.(10 –tarjiba ). Bundan tashqari, haroratning pasayishi reaksiya unumini pasayishiga olib keldi (11-13-tarjibalar), bu esa reaktsiya harorat o'zgarishiga juda sezgir ekanligini anglatadi.
|
| |
