mo'ljallangan kompyuterlarda qo'llanilgan.Garvard arxitekturasi-bu ikkita alohida
RAM va ROM protsessorlarini talab qiladigan kompyuter. RAM va ROM alohida
bo'lganligi sababli, ushbu turdagi arxitekturada qo'shimcha qurilmalarga bo'lgan
ehtiyoj ham oshdi.Dasturlar ushbu tizimlarda allaqachon o'rnatilgan
va shuning
uchun ular foydalanuvchilar tomonidan ishtirok etganda. Ular ko'rsatmalarga
kirishlari va bir vaqtning o'zida kiritishlari mumkin. Bu tizimning tezligini
pasaytiradi. Garvard arxitekturasiga ega protsessor so'nggi bir necha yil ichida uzoq
vaqt davomida ishlab chiqilgan. Asosiy xotiradan foydalanishni nazorat qilish kerak,
chunki bu kompyuterning ishlashiga ta'sir qiladi. Amaldagi
asosiy xotira miqdori
qancha ko'p bo'lsa, tizim tezligi shunchalik yuqori bo'ladi. Xotiraga tezroq kirish
mumkin, ammo signal yo'nalishi tufayli ozgina miqdorda foydali bo'lishi mumkin.
Garvard arxitekturasi tez-tez ishlatiladigan ma'lumotlarni Keshda saqlaydi.
3-rasm. Garvard arxitekturasi.
Arxitekturaning afzalligi keshni saqlashva energiyani tejashdir.
Ushbu
arxitekturaning ilovalari uning raqamli signal protsessorlarida ishlatilishini
ko'rsatadi. Ular audio va videodagi tovush to'lqinlarini aniqlash uchun ishlatiladi.
Garvard arxitekturasi ma'lumotlarni qayta ishlash uchun mikrokontrollerlarda ham
foydalidir. Mikrokontrollerda ma'lumotlar xotirasi va flesh xotira mavjud.
Klassik kompyuterlarning tuzilishi?
Klassik kompyuterlarning tuzilishi asosan
Fon Neyman arxitekturasiga
asoslangan. Bu arxitektura 1945-yilda Jon von Neyman tomonidan taklif etilgan va
bugungi kunda ko'plab kompyuter tizimlarining asosiy prinsiplarini belgilab beradi.
Klassik kompyuterlarning tuzilishi quyidagi asosiy komponentlardan iborat:
Protsessor (CPU): - Markaziy Protsessor: Kompyuterning "miyasi" bo'lib,
barcha hisoblash va ma'lumotlarni qayta ishlash jarayonlarini boshqaradi. U ikkita
asosiy qismga bo'linadi:
- Aritmetik-logic birligi (ALU): Matematik va mantiqiy operatsiyalarni bajaradi.
- Boshqaruv birligi (CU): Dastur ko'rsatmalarini boshqaradi va ALU va xotira
o'rtasida ma'lumotlarni uzatadi.
Xotira: - Asosiy Xotira (RAM): Dasturlar va ma'lumotlar
vaqtinchalik
saqlanadi. U tezkor, lekin o'chirilganda ma'lumotni yo'qotadi.
- Doimiy Xotira (ROM): Dasturiy ta'minot va tizim uchun zarur bo'lgan ma'lumotlar
doimiy ravishda saqlanadi. U o'chirilganda ham ma'lumotni saqlaydi.
Saqlash Qurilmalari:- Qattiq Disk (HDD/SSD): Ma'lumotlarni uzoq muddatli
saqlash uchun ishlatiladi. HDD mexanik disklar bo'lsa, SSD esa elektron xotira
asosida ishlaydi.
- Flash xotira: USB flesh-disklar yoki SD kartalar kabi tashqi saqlash qurilmalari.
Kirish-chiqish Qurilmalari: - Kirish Qurilmalari:
Foydalanuvchidan
ma'lumotlarni olish uchun ishlatiladi. Masalan, klaviatura, sichqoncha, skaner.
- Chiqarish Qurilmalari: Ma'lumotlarni foydalanuvchiga ko'rsatish uchun ishlatiladi.
Masalan, monitor, printer.
Shina Tizimi - kompyuterning ichki komponentlari o'rtasida ma'lumotlarni
uzatish uchun ishlatiladigan elektron yo'llar to'plami. Shina tizimi protsessor, xotira
va kirish-chiqish qurilmalari o'rtasida ma'lumot almashinuvi uchun muhimdir.
