Buyruqlar tizimi arxitekturasi. Xotira turlari va xususiyatlari

Xotira qurilmasi – elektron hisoblash mashinasi (EHM), raqamli hisoblash 
mashinasi (RHM) va kompyuterlarning axborotlarni qayd qilish, saqlash va 
operator izlaganda „qaytarib berish“ uchun moʻljallangan qismi. Asosan integral 
mikrosxemalardan iborat. 
Xotira 
qurilmasida 
axborotlarni 
qayd 
qilishda 
axborotlarni eltuvchi material (perfokarta, perfolentami mexanik tarzda surish, 
magnit materiallar (magnit disk, magnit lenta va boshqalar) ning magnit xossasini 
oʻzgartirish, dielektriklarda elektrostatik zaryadlarni toʻplash, tovush va ultratovush 
tebranishlaridan foydalanish, oʻta oʻtkazuvchanlik hodisasini qoʻllash va boshqa 
amallar bajariladi. 
Xotira qurilmasi, asosan, oʻta operativ, operativ va tashqi qurilmalardan iborat 
boʻladi. Axborotlarni izlash usuliga koʻra, adresli (har bir xotira uyasiga zarur raqam 
qoʻyiladi va axborot aniq bir adres boʻyicha izlanadi) hamda assotsiativ (axborotlar 
alomatlar yigindisi boʻyicha izlanadi) xotira qurilmasi farqlanadi. Xotira 
qurilmasining axborotlar oʻchmaydigan (diod matritsalar, perfolentalar va 
boshqalardagi axborotlar) va oʻchadigan (magnit eltuvchilar, ferromagnit oʻzaklar 
va boshqalardagi axborotlar) turlari bor. Xotira qurilmasining asosiy ish koʻrsatkichi 
birligi bit yoki bayt (8 bit)da oʻlchanadigan sigʻim, yaʼni bir vaqtda Xotira 
qurilmasida joylashishi mumkin boʻlgan belgilar soni. 
Kesh xotira (L1, L2 va L3). 
Kesh xotira kompyuterlar va boshqa raqamli qurilmalarda tezkor 
ma'lumotlarni saqlash va qayta ishlash uchun ishlatiladigan xotira turidir. Kesh 
xotira odatda bir necha qatlamlarga (L1, L2, L3) bo'linadi va har bir qatlamning 
o'ziga xos xususiyatlari bor. Kesh xotirasivaqtincha kompyuterda saqlanadigan 
ma'lumotlarni ifodalaydi. Asosan kesh xotirasi bu tezkor kirish xotirasi bo'lib, 
uning asosiy vazifasi qisqa muddatli vazifalarni bajarish uchun markaziy 
protsessor (CPU) tomonidan zudlik bilan ishlatilishi kutilayotgan 

ma'lumotlarni saqlashdir. Bu, shuningdek, asosiy xotiradan ma'lumot 
qidirishda kutish vaqtini qisqartirish maqsadida amalga oshiriladi
Kesh xotirasi U markaziy protsessorga juda o'xshash ishlaydi, lekin 
kichikroq bo'lsa -da, o'z vazifalarini tezroq bajaradi.Yuqorida aytib 
o'tganimizdek, kesh xotirasi U markaziy protsessor birligi talab qiladigan 
ma'lumotlarni qidirish uchun javobgardir, bu esa operativ xotiraga o'tishga 
hojat qoldirmaydi. Kesh bo'linadigan har bir darajaning xususiyatlari uning 
ishlashi nuqtai nazaridan quyida keltirilgan: 
4-rasm. Kesh xotira darajalari. 
L1-
kesh bu degani kesh xotirasi 1 -darajali, ichki xotira deb ham ataladi. 
Markaziy protsessor tomonidan eng ko'p ishlatiladigan ma'lumotlarni saqlaydi. 
Unga yaqinroq joylashganligi sababli, bu turdagi xotira hammasidan ham eng tez, 
lekin eng kichikidir.Asosan, u bajariladigan operatsiyalarning spetsifikatsiyalarini 
va ularni qanday bajarish kerakligini o'z ichiga oladi.

Download 345,91 Kb.