joylashgan. Nihoyat, u dasturlar tez ishlashi uchun zarur bo'lgan ma'lumotlar va
ko'rsatmalarni o'z ichiga oladi.
L3
kesh bu markaziy protsessor birligining barcha yadrolari o'rtasida
taqsimlanadigan xotira. Joylashuviga ko'ra, u protsessorga
yaqinligi va tezligi
bo'yicha L2 keshidan pastroq darajada, lekin shu bilan birga u eng yuqori sig'imga
ega xotira bo'lib chiqadi, shu bilan birga u hali ham tez.
Kesh Xotiraning Maqsadi: Kesh xotira ma'lumotlarni tezda olish va qayta
ishlash imkonini beradi. Kesh xotira tezkor ma'lumotlarni
saqlaydi, bu esa
protsessorning ishlashini tezlashtiradi. U asosiy xotiraga (RAM) bo'lgan
tez-tez
murojaatlarni kamaytiradi. Kesh xotira yordamida protsessor ish faoliyatini
maksimal darajada oshirish mumkin.
RAM (. SRAM va DRAM xotira) haqida batafsil ma’lumot bering.
Asosiy (operatsion) xotira chiplari har doim protsessorga
qaraganda sekin
ishlaydi. Shuning uchun, protsessor ko'pincha xotiradan ma'lumot kelishini kutib,
bo'sh tsikllarni bajarishi kerak. Ushbu muammoni qisman hal qilish uchun tezroq
(va undan qimmatroq) xotira chiplariga asoslangan kichik o'lchamdagi xotira
(taxminan 128-512 Kb) ishlatiladi. Bunday xotira kesh yoki super operatsion xotira
deb ataladi.
RAM
- tez, yarim o'tkazgich, uchuvchi xotira. Operativ xotira unchalik katta
bo'lmagan
hajmga ega , ammo markaziy protsessor RAMda qayd etilgan
ma'lumotlarga onlayn (tezkor) kirish huquqiga ega (RAMdan ma'lumotlarni olish
uchun bir nechta nanosekundlar talab qilinmaydi).
Operativ xotira ayni paytda
ishlayotgan dasturni va u bilan bevosita ishlaydigan ma'lumotlarni saqlaydi. Bu
shuni anglatadiki, biz diskda joylashgan har qanday
kompyuter dasturini ishga
tushirganimizda, u RAMga ko'chiriladi, shundan so'ng protsessor ushbu dasturda
tasvirlangan buyruqlarni bajarishni boshlaydi. "Video xotira"
deb nomlangan
operativ xotiraning bir qismi ekrandagi joriy rasmga mos keladigan ma'lumotlarni
o'z ichiga oladi. Operativ xotira - bu ma'lumotni o'qish va yozish uchun
ishlatiladigan xotira. Quvvat o'chirilganida, RAMdagi ma'lumotlar yo'qoladi, bu
o'zgaruvchanlik bilan izohlanadi.Kompyuterda o'rnatilgan operativ xotira miqdori
to'g'ridan-to'g'ri u bilan ishlashingiz mumkin bo'lgan dasturlarni aniqlaydi. Operativ
xotira etishmasligi bilan ko'plab dasturlar umuman
ishlamaydi yoki juda sekin
ishlaydi.Ko'pincha operativ xotira uchun RAM (Random Access Memory), ya'ni
tasodifiy kirish xotirasi ishlatiladi.Yarim o'tkazgichlarning tasodifiy kirish xotirasi
hozirgi vaqtda statik RAM (SRAM) va dinamik RAM (DRAM) ga bo'linadi.
5-rasm. Operativ xotirani tasniflash.
