Byudjet tashkilotlarining byudjetdan tashqari jamg'armalari hisobi va auditning huquqiy asoslari

BYUDJET TASHKILOTLARI BYUDJETDAN TASHQARI MABLAG‘LAR BO‘YICHA MOLIYAVIY NAZORATINING ASOSIY YO‘NALISHLARI

• Davlat byudjeti va davlat maqsadli jamg’armalarida pul mablag’lari hisobi byudjet (byudjet tomonidan muassasa xarajatlarini va boshqa tadbirlarni moliyalashtirish uchun ajratilgan) va byudjetdan tashqari (ta’lim muassasalarida o’qitishning to’lov kontrakt shakli, rivojlantirish jamg’armasi, boshqa mahsus mablag’lar, byudjetdan tashqari pensiya jamg’armasi mablag’lari hisobidan byudjet tashkilotlari xodimlarining ijtimoiy to’lovlarini qoplash uchun kelib tushgan, chet el valyutasidagi) bo’yicha yuritiladi.

“Albatta, davlat byudjeti olchovsiz emas, mablaglarni qattiq tejash, belgilangan maqsad uchun va oqilona ishlatishni taminlash zarur. bu – hammaga ravshan va rad etib bolmaydigan haqiqat”- deydi prezidentimiz SH.M.Mirziyoyev o’z nutqlarida.

Respublikamiz iqtisodchi olimlaridan A.K.Ibragimov, S.U.Mehmonov, M.Ostonoqulov, A.J.To’ychiyev, Sh.B.Gʻaniyev, B.K.Xamdamovlarning asarlarida buxgalteriya hisobi, iqtisodiy tahlil va audit, byudjet hisobi, hisoboti va nazoratining nazariy masalalari hamda ularni rivojlantirish yo’nalishlari o’rganilgan.

Dastlabki nazorat – Byudjet tizimida reja, dastur va smetalarni tuzish va tasdiqlash jarayonida byudjet intizomiga rioya qilinishi shuningdek, qonunchilik talablari buzilishining oldini olish maqsadida amalga oshiriladi.

Joriy nazorat – Byudjet ijrosi jarayonida maxsus organlar tomonidan tezkor amalga oshirilib, sodir bo’lgan muomalalarini qonuniyligi, pul mablag’larini oqilona sarflanishi, mulkiy qiymatliklar bo’yicha hisob ma’lumotlarini haqiqiy holatga mosligi, hisoblashuvlar holati va boshqalar nazorati amalga oshiriladi. Masalan buxgalteriya hisobining asosiy funksiyalaridan biri nazorat bo’lib, ko’p jihatdan buxgalteriya hisobi tuzilmasini to’g’ri tashkil qilinishiga bog’liq.