|
Yaxshilanadigan konstruksion po‘latlar
|
| bet | 5/5 | | Sana | 15.11.2022 | | Hajmi | 31.08 Kb. | | #30472 |
Bog'liq музаффар пайвандлаш Музаффар 2 ссместир тайёр реферат пўлатлар, ishlab chiqarish laboratoriya тайёр 2 сместр, Ekoestetikaning XXI asr ilmiy-texnik taraqqiyotidagi o’rni, 77777777777, 8888888888, Contract RIVULIS Xorazm, реферат Axborot texnologiyalarining qo\'llanish sohalari, O’yinlar nazariyasini rat-fayllar.org, O’yinlar ni rat-fayllar.org, O’yinlar ni 1111111111t-fayllar.org, O’yinlar ni 111111t-fayllar.orgYaxshilanadigan konstruksion po‘latlar.
Bularga o‘rta uglerodli (0,3-0,5%) va legirlovchi elementlari 5% dan oshmagan po‘latlar kiradi. «Yaxshilanishi» bu toblash va yuqori bo'shatishdir. Bunday po‘latlar yuqori mustahkamlikka, uyushqoqlikka ega; kuchlanishlar yig‘indisiga kam e’tibor beradi, tablanish chuqurligi yaxshi. Shuning uchun zarbiy kuchlarga bemolol ishlaydi. Beshta guruhga bo‘linadi:
Сталь35, Сталь 40, Сталь 45.
30Х; 40Х
30ХМ; 40ХГ; 30ХГТ
40ХН; 40ХНМ.
38ХН3М; 38ХН3МФА.
Prujina va ressoralar uchun po‘latlar. Plastik deformatsiyaga yo‘l qo‘yilmaydi. Kremniy va marganes bilan legirlanadi. Toblanish qalinligi yuqori. 65; 70; 65Г; 60С2; 70С3А; 60СГ; 40ХФА.
Sharikli va rolikli podshipnik po‘latlari. Har xil qutbli mujassamlantirilgan kuch ta’sir qiladi. Qattiq, еyilishga chidamli va nuqtaviy charchamasligi kerak. Bularga ШХ4; ШХ15; ШХ15СГ; ШХ20СГ lar kiradi.
Olovga bardosh po‘latlar.
Metall konstruksion materiallarni ishlatish va ulardan foydalanish (eksplutatsiya) davrida yuqori haroratlarda qizdirilganda agressiv muhitda kimyoviy reaksiyaga kirishadi va еmiriladi.
Yuqori haroratlarda uzoq vaqt qizdirilganda uncha oksidlanmaydigan – ya’ni kuyundi hosil qilmaydigan metallar (po‘latlar) olovbardosh metallar (po‘latlar) deb ataladi. Olovbardoshlik bu yuqori haroratlarda zanglamaslik desa ham bo‘ladi.
Temir va po‘latni olovbardoshligini ularni xrom, alyuminiy va kremniy bilan legirlash bilan oshiriladi. Temir va po‘latni butun hajm va yuzasini legirlashda eng ko‘p qo‘llaniladigani xrom va uning miqdori 30% gacha еtadi. Po‘lat tarkibida xrom miqdorini ortishi bilan, hamda haroratning ko‘tarilashi va unda ushlab turish vaqtini ortishi bilan oksidda xrom miqdorini ko‘paytiradi. Temirni legirlangan oksidi xrom oksidi bilan almashadi, bu olovbardoshlikni oshiradi.
Po‘latda qancha xrom ko‘p bo‘lsa shuncha yuqori haroratda ishlatsa bo‘ladi,undan foydalanish vaqti ham uzoq bo‘ladi. Olovbardoshlik po‘latning kimyoviy tarkibi bilan (asosan xrom miqdori bilan) aniqlanadi, strukturasiga kam bog‘liq.
Olovbardosh po‘latlarni qo‘shimcha kremniy (2-3%) va alyuminiy (1-2%) bilan qo‘shimcha legirlash uni ishlatish haroratini ko‘taradi.
Ba’zi olovbardosh po‘latlarning kimyoviy tarkibi va xossalari.2-jadvalda keltirilgan.
2-jadval
Olovbardosh po‘latlarning kimyoviy tarkibi va xossalari
Po‘lat
markasi
|
Elimentlar miqdori , %
|
Xossalari
|
C
|
Cr
|
Ni
|
Si
|
σb, МPа
|
δ, %
|
08Х17Т*
|
≤0,08
|
16-18
|
0,7
|
0,8
|
450
|
20
|
15Х28*
|
≤0,15
|
27-29
|
0,8
|
1,0
|
450
|
20
|
20Х23Н18**
|
≤0,2
|
22-25
|
17-20
|
1,0
|
500
|
35
|
20Х25Н20С2**
|
≤0,2
|
24-27
|
18-21
|
2-3
|
600
|
35
|
Eslatma: po‘lat 08Х17Тда Ti=0,4-0,8. *-normallashgan holda; **- toblangan holda;
Po‘latlar 08Х17Т va15Х25Т ferritli issiqbardosh emas, shuning uchun katta kuch qo‘yilmagan va zarbiy kuchi yo‘q detallar uchun ishlatiladi. Po‘latlar 20Х23Н18 va 20Х25Н20С2 ham olovbardosh ham issiqbardosh, shuning uchun mufel pechlarida, tag plitalarda, konveerlarda ishlatiladi. Olovbardosh po‘latlardan uchish apparatlari dvigateli detallari (700-10000С da ishlaydigan) yasaladi; gaz trubinasi palatkalari, trubina disklari,trubalar va h.k.
Cr va Si bilan legirlangan olovbardosh po‘latlarni “silxrom”; Cr va Al bilan legirlansa “xromal”; Cr-Al-Si bilan legirlansa “silxromal” deb nomlanadi. ”Silxromal” larning kuyundi hosil bo‘lish harorati ancha yuqori (850-9500С). Bular yog‘da toblanadi (1000-10500С); 500-5400С da bo‘shatiladi. Silxromal po‘lat 10Х13СЮ olovbardoshligi 9500С; oltingugurtli muhitda ham ishlayveradi.
Po‘lat 36Х18Н25С2 yuqori texnologik xossali, olovbardoshligi 11000С, ancha yuqori haroratda ham mustahkam, ya’ni issiqbardosh.
Foydalanilgan adabiyotlar
1. Мирбобоев В.А. Конструкцион материаллар технологияси. Дарслик.- Т.
Ўзбекистон”, 2004. – 544 б.
2. Производственные технологии: учебник / В.В. Садовский, М.В. Самойлов,
Н.П. Кохно [и др.] ; под ред. д-ра техн. наук, профессора В.В. Садовского. –
Минск : БГЭУ, 2008. 431 с.
3. Технология конструкционных материалов: Учебник для студентов
машиностроительных специальностей вузов / А.М. Дальский, Т.М. Барсукова,
Л.Н. Бухаркин и др.; Под ред. А.М. Дальского. – 5-е изд., исправленное. – М.:
Машиностроение, 2004. -512 с.
|
| |
