|
Dars mashg'uloti texnalogiyasi
|
| bet | 5/6 | | Sana | 21.12.2023 | | Hajmi | 165,68 Kb. | | #126205 |
Bog'liq Ish va energiya haqida tushuncha Tabiiy birik.laboratoriya, 212021, 1-2. Намуна Объективка.lotincha doc, 10- тема Электрон педагогика, 14 Obrazlarni anglashning asosiy masalasi (1), 212 bxa Bekchanova Zaynab Misr statistikasi, Chrome OT, Chrome OT, Сектор, Pog‘onali arxitektura tushunchasi, pog‘onali arxitektura protoko, strategiya, Axborot texnologiya faning maqsad va vazifalariMexanik ish kuch va shu kuch yo‘nalishida jism bosib o‘tgan
yo‘lning ko‘paytmasiga teng.
Jismga qancha katta kuch ta’sir etsa va bu kuch ta’sirida jism qancha
katta masofani bosib o‘tsa, bajarilgan ish ham shuncha ko‘p bo‘ladi.
Mexanik ish qo‘yilgan kuchga hamda bosib o‘tilgan yo‘lga to‘g‘ri proporsionaldir.
Xalqaro birliklar sistemasida ishning birligi – Joul (J). Bu birlik nomi
ingliz fizigi Jeyms Joul sharafiga qo‘yilgan.
1 J – bu 1 N kuch ta’sirida jismni 1 m masofaga ko‘chirishda
bajarilgan ishga teng.
Amalda ishning boshqa birliklari — kilojoul (kJ), megajoul (MJ),
millijoul (mJ) ham qo‘llaniladi. Ishning bu birliklari bilan asosiy birligi
orasida quyidagi munosabat mavjud:
1 kJ = 103 J;
1 MJ = 106 J;
1 mJ = 10–3 J.
Mexanik ish kuch ta’sirida bajarilgani uchun, u kuchning ishi deb
ham yuritiladi.
Mexanik ish skalyar kattalikdir.
bo'ladi.
A - ish, F - kuch, s - yo'l.
Ish birligi 1тШ Joul. Qisqacha 1J yoziladi. Bu birlik ingliz olimi J. Joul (1818-1889) sharafiga qo'yilgan.
Agar jismga ta'sir etayotgan kuch yo'nalishi ko'chish bilan o'zaro tik bo'lsa, bunday kuch ish bajarmaydi. Masalan, mashina ustiga ortilgan yuk o'z og'irligi bilan uni bosadi. Mashina esa bu paytda yukni ma'lum masofaga olib boradi. Yukning og'irlik kuchi ko'chishga tik yo'nalganligi uchun ish bajarmaydi. Bunda mashina dvigatelining tortish kuchi ko'chish bilan mos tushib ish bajaradi
2-rasm.
1-rasm 2-rasm
Mexanik ish formulasiga ko'ra jismga kuch ta'sir etsa-da, ko'chish bo'lmasa ish bajarilmaydi. Kitob to'la papkangizni qo'lingizda ko'tarib, ancha vaqt o'rtog'ingizni kutib tursangiz ham mexanik ish bajarmagan bo'lasiz. Chunki s=0 bo'lganligidan F=0 chiqadi.
Y
3-rasm
uqorida aytganimizdek, «mehnat»ni mexanik ishdan farqlash lozim. O'qi-tuvchining dars o'tishi, vrachning kasalni davolashi, maktab direktorining ishlarni boshqarishi mehnat qilishga kiradi. Hamma jismlar ham ish bajara oladimi?
|
| |
