11
[0; 2
1
32
], 4 qiqabayt) parçasında təyin olunur. P6 MP –lərdə isə ünvan [0; 2
1
36
] (64 qb)
parçasında təyin edilir. Ümumiyyətlə, fiziki yaddaş 8 mərtəbəli baytlara, 16 mərtəbəli sözlərə, 32
mərtəbəli 2 qat sözlərə bölünə bilər (sözün ünvanın 2-yə, 2 qat sözün ünvanın 4-ə tam bölünən
olması qəbul olunub).
Yaddaş tamamilə cihaz mexanizmi ilə idarə olunur. Bu o deməkdir ki, proqram özü fiziki
ünvanı verilənlər şinində yarada bilməz. Proqram belə əməliyyatlarda tamamilə MP–dən asılıdır.
Cihaz mexanizmi aşağıdakıları təmin edir:
1. Maşın əmrlərində ünvanın kompakt saxlanmasını;
2. Ünvan mexanizminin çevikliyini;
3. Çoxməsələli sistemdə məsələnin ünvanlar fəzasının qorunmasını;
4. Virtual yaddaşın dəstəklənməsini.
MP–nin cihaz vasitələri əməli yaddaşdan istifadənin bir neçə modelini dəstəkləyir:
1. Seqmentlənmiş model. Bu modeldə yaddaş proqram üçün kəsilməz yaddaş sahələrinə
(seqmentlərinə) bölünür. Proqramın özü isə yalnız bu seqmentlərdə yerləşən verilənlərə müraciət
edə bilər;
2. Səhifə modeli. Səhifə modelinə isə seqmentlənmiş yaddaş üzərinə üst
qurum kimi baxa
bilərik. Bu modeldən istifadə edərkən əməli yaddaşa hər biri 4kb-dən ibarət olan bloklar ardıcıllığı
kimi baxılır. Səhifə modelindən əsasən virtual yaddaşın təşkilində istifadə edilir. Bu da, ƏS-ə
proqramların işləməsi üçün fiziki yaddaşın tutumundan çox yer ayırmağa imkan verir.
i486 və
Pentium –larda virtual yaddaşın ölçüsü 4 tera bayta çatır.
Bu modellərdən istifadənin xüsusiyyətləri və tətbiqi MP–nin aşağıdakı iş rejimlərindən
asılıdır.
1.
Real ünvanlar rejimi. Bu rejim
İ8086 MP –nin işlədiyi rejimdir. Bu rejimin Pentium –larda
istifadə edilməsi MP –lərin uyuşan olmasından (öncədən yazılmış proqramların da yeni
modellərdə işləyə bilməsindən) irəli gəlir.
2.
Mühafizə rejimi. Bu rejim İ286 MP –sinin arxitektur ideyalarını həyata keçirməyə
imkan
verir. İ8086 MP –si (real rejim) üçün yaradılan proqramlar mühafizə rejimində işləyə bilmir. Bu
əsasən mühafizə rejimində fiziki ünvanının formalaşması ilə əlaqədardır.
3.
i8086 –
nın vitual rejimi. Bu rejimə yalnız MP mühafizə rejimində olduqda keçmək olar. Bu
rejimin fərqləndirici cəhəti ondadır ki, İ8086 üçün yazılan proqramların bir neçəsi bu rejimdə eyni
zamanda işləyə bilir. Əgər MP virtual rejimdə isə (yəni, mühafizə rejimi ilə) İ 8086 –nın real rejim
üçün yazılan proqramlarını da işlədə bilər.
4. Sistem idarə rejimi.
Pentium–larda istifadə edilən yeni rejimdir. O, ƏS–in maşından asılı
funksiyalarının yerinə yetirilməsini (sistemin qorunması üçün aşağı enerji sərfi rejiminə keçidi)
təmin edir. Bu rejimə keçmək üçün MP proqramlaşdırılan
APIC (Advanced Programmable
Interrupt Controller) kontrollerindən
SMI siqnalını almalıdır. Bu zaman MP–nin
hesablama
mühiti dəyişməz qalır. MP–nin bu rejimdəki fəaliyyəti onun real ünvanlar rejimindəki işi kimidir.
Yaddaşın seqmentlənmə modeli
Əvvəldə dediyimiz kimi seqlentlənmə dedikdə, cihaz vasitələri ilə təmin olunan yaddaş
bloku daşa düşülür. Ümumiyyətlə, hər bir proqram bir neçə seqmentdən təşkil edilə bilər və
onlara bilavasitə üç əsas: kod, verilənlər, stek və üç əlavə verilənlər seqmentləri daxildir.
Proqramçı heç zaman bilmir ki, proqramın seqmentləri hansı fiziki ünvandan başlayacaq.
Başlanğıc ünvanı
ƏS təyin edir.
ƏS proqramın seqmentlərini əməli yaddaşın müəyyən fiziki
ünvanlarına yerləşdirərək başlanğıc ünvanları MP - nin iş rejimindən asılı olaraq müəyyən
yerlərə yazır. Yəni, real ünvanlar rejimində olanlar uyğun seqment registerlərinə, mühafizə
rejimində isə xüsusi sistem deskriptorları cədvəlinə yazılırlar.
Seqment daxilində proqram ünvanlara seqmentin başlanğıcına nəzərən müraciət edir. Yəni,
0-cı ünvandan (blokun başlanğıcından) son ünvanına qədər.
Belə təyin edilən nisbi ünvan (başlanğıca nəzərən sürüşmə) effektiv ünvan adlanır.
Seqmentləşmiş yaddaşın üç əsas təşkil modelini göstərmək olar: Ünvanlaşmanın 3 əsas modeli
şəkil 4-də verilmişdir. Bu modellər aşağıdakılardır:
- real rejimdə yaddaşın seqmentləşmiş modeli;
