a ) m a r k e tin g ; b) b iz n e s - re ja ; d ) ta r t i b g a so lis h ; e ) ta s h k il e tis h ;
f) r a g ‘b a tla n tiris h ; g )
n a z o ra t v a hisob; h ) u n d a sh ; i) re ja la s h tiris h .
M a r k e t i n g - b u k o r x o n a n i i s t e ’m o lc h i b ila n b o z o r o rq a li
b o g 'lo v c h i e n g m u h im b o z o r m u n o s a b a tla r i v a a x b o ro t o q im la ri
to 'p la m id ir. M a r k e tin g ta rk ib ig a : b o zo rn i o 'r g a n is h , i s t e ’m o lc h ila r
b u y u rtm a la rig a k o 'ra to v a rla r tu rla rin i re ja la sh tirish , to v a rla rn i bo-
z o rg a c h iq arish , re k la m a , to v a r v a x iz m a tla rn i ishlab ch iq a rish d a n
i s t e ’m o lc h ig a y e tk a z is h b ila n b o g 'liq ta d b irk o rlik fa o liy a ti k irad i.
B o zo r u yoki bu to v a rg a b o 'lg an tala b n i la k m u s q o g 'o zi sin g ari aks
e ttirad i. B o zo r tak lif e tilg an
to v arn i yo qabul e tad i, yoki in k o r qiladi.
B o z o r iq tiso d iy o tid a iq tiso d iy o tn i b o s h q a ris h m a rk e tin g n i ish
lab c h iq a ris h sik lin in g s o 'n g g id a e m a s , b o sh id a b o 'lis h in i ta q o z o
e tad i, ch u n k i b o sh q a ru v q aro rlarin i q ab u l qilish aso sid a ish lab c h iq a
rish im k o n iy atlari e m as, balky b o zo r talab la ri, x a rid o rla rn in g m avjud
v a istiq b o ld ag i e h tiy o jlari y o ta d i. A g a r m a rk a z la s h g a n , m a ’m u riy -
buyruqbozlikka asoslangan b o s h q a ru v d a bozorga ishlab chiqarishning
oxirgi n u q ta si sifatida q a ra lg a n b o 'lsa , b o zo r iq tiso d iy o tig a o 'tilish i
bilan b ozor talab lari ishlab ch iq arish b o sq ic h in in g boshidayoq h isobga
olinishi z a ru r. B o zo r ish la b c h iq a rish k o 'la m in i belg ilo v ch i, b u tu n
m e n e jm e n t ja ra y o n ig a t a ’sir e tu v c h i k u c h g a aylanadi.
B iz n e s-re ja - b u
ijodiy lo y ih a la sh tirish , istiq b o ln i b elg ilash d ir.
B iz n e s-re ja lard a iq tiso d iy s tr a te g iy a b e lg ila n ad i, k e la ja k d a riv o jlan ish
y o 'llari va v o sitalari aniqlanadi, ta rk ib iy siy o sa t, ijtim oiy rivojlanish
m iq y o sla ri b e lg ila n a d i.
T ashkil e tish - bu boshqariluvchi tizim n in g texnikaviy, iqtisodiy,
ijtim oiy v a boshqa kichik tizim larni ta rtib g a solish jarayonidir. T ashkil
etish m aqbul tu zilm alar tashkil etish , tizim tarkibiy qism lari o 'rtasid ag i
qism lari to 'g 'risid a
qoidalarni yaratishi, lavozim m ajburiyatlari, barqaror
iqtisodiy n o rm ativ larn i belgilashni q am rab oladi.
T a rtib g a so lish (k o o rd in a tsiy a q ilish ) - bu m e n e jm e n tn in g b a r
ch a boshqa vazifalari u n in g tex n ik av iy , iqtisodiy, ijtim oiy, tash k iliy
m a sala larin i, h am d a b o sh q a ru v c h i tiz im id ag i tu rli-tu m a n aloqalarni
m u v o fiq la s h tiris h ja ra y o n id ir. B u o 'z a ro u z v iy lik n i o 'r n a tis h , bel
g ila n g a n m e ’y o r v a n o rm a tiv la rd a n c h e k la n is h la rn in g oldini olish-
dir. R a g 'b a tla n tir is h - b u m a n fa a tla rn i v a k e n g d e m o k r a tla s h ti-
rish , in so n om ili fao llig in i o s h iris h a s o s id a m a n f a a tla r v o s ita s id a
73
b o sh q arish d ir. N a z o ra t v a h iso b - b o sh q a rila d ig a n tizim m a ’lum
m a q s a d g a e r is h is h g a q a ra tilg a n in so n fa o liy a tin in g s a b a b la ri v a
m ex a n izm in i o ‘rg an ad i. U n d a sh k ish ilar faolligi bilan u la r e g a b o 'lg a n
ta jrib a n in g m o sla sh ish i n a tija s id a s h a x siy v a g u ru h iy
ex ty o jla rn i
q o n d irish g a q a ra tilg a n d ir. M e n e jm e n tn in g aniq m a x s u s v azifalari
m e n e jm e n t m e h n a ti ta q sim o ti n a tija si bo'lib, aniq m a z m u n g a ega-
dir. K orxona m iq y o sid a b o sh q a ru v n in g q u y id ag i m a x su s vazifalarini
k o 'r s a tis h m u m k in :
a) a so siy ish lab c h iq a rish n i b o sh q a rish :
b) y o rd a m c h i ish la b c h iq a rish n i b o sh q arish ;
d) m a h s u lo t sifatini b o sh q arish ;
e) m e h n a t v a ish haq in i b o sh q arish ;
f) kadrlar, t a ’m inot, m oliya va kredit, jam o a ijtim oiy rivojlanishi-
ni b o sh q a rish ;
g ) m a rk e tin g n i b o sh q a rish .
M e n e jm e n tn in g h a r bir so h a si m a x s u s tizim
jih a tid a n m a jm u a
bo 'lib , o 'z ta rk ib id a m e n e jm e n tn in g u m u m iy v a z ifa la rin i q a m ra b
o la d i. M a s a la n , is h la b c h iq a r is h n i ilm iy -te x n ik a v iy jih o z la s h n i
b o s h q a ris h v a z ifa si ta rk ib ig a re ja , ta s h k il e tis h , ta r tib g a so lish ,
ra g 'b a tla n tiris h , n a z o ra t kiradi. B a rc h a v a zifalar bir-biri bilan uzviy
bog'liqdir. M e n e jm e n t vazifalarining tarkibi v a m azm unini an iq lash g a
y e ta rli d a ra ja d a e ’tib o r b e rm a slik b o sh q a ru v t a ’sirin in g b o 'sh a sh ib
k e tis h ig a sab a b bo'ladi. M e n e jm e n t v a u n in g vazifalari sam a ra d o r-
ligi k is h ila rn in g
m e h n a t in tiz o m i, ta s h a b b u s k o rlik v a o m ilk o rlik ,
y an g ilik k a intilish v a ta sh k ilo tc h ilik qobiliyati bilan u zv iy b o g 'liq d ir.
